Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcianormy,normalnościizdrowia
przedstawicielinaukekonomicznych,społecz-
nych,jakimedycznych.Większośćbadaczypo-
wołujesięnapracęAngusaCampbella,Philipa
Converse’aiWillardaRodgersa(1976)inarzędzie
doocenyjakościróżnychsferżycia,społeczeń-
stwaamerykańskiego,któreuzyskałozwłaszcza
wpsychologiiogromnąpopularnośćijeststo-
sowanewsondażachspołecznych(Czapiński,
2000b).
Wodniesieniudotegopojęciaszczególnie
trudnastajesięjegoogromnawieloznaczność
(por.Sęk,1993a;Wrześniewski,2006).Jakość
życiaokreślasięm.in.jakobrakobciążeńiutrud-
nień,czylipodobniejakzdrowie–wujęciunega-
tywnym.Wpodejściuprzeżyciowym(doświad-
czaniacodzienności)podkreślasięprzewagę
afektówpozytywnychwbilansowaniużyciaije-
godziedzin,cowiążesięzpomiaremzadowole-
niazżycia.Podobnedotegoujęciajestto,które
uznajejakośćżyciazastanzaspokojeniapotrzeb.
Koncepcjejakościżyciasąjednakcorazczę-
ściejpodstawąbadańwnaukachmedycznych
ipsychologiiklinicznej,azwłaszczapsychologii
zdrowia(por.HeszeniSęk,2007).Odgrywająone
szczególnieważnąrolęzarównowbadaniach
nadpromocjązdrowia,którejcelemmożebyć
podnoszeniejakościżyciaspołeczności(por.
Słońska,1994),jakiwbadaniachnadpoziomem
dobrostanupacjentówprzewleklechorych(np.
kardiologicznychlubonkologicznych)orazwoce-
nachpoziomuzdrowiaizdrowieniazwiązane-
gozjakościąopiekizdrowotnej(Wrześniewski,
2006).
Pojęciejakościżycia,podobniejakzdrowie
iszczęście,możebyćrozumianeobiektyw-
nieisubiektywnie(por.HeszeniSęk,2007;Sęk,
1993a).Obiektywnierozumianajakośćżyciato
zespółwarunków,życiaidziałaniaczłowieka.
Obejmująoneśrodowiskofizyczne,materialne
ispołeczno-kulturowe.Dotychuwarunkowań
możnanp.zaliczyć:jakośćpowietrza,wodyiza-
sobównaturalnych,jakośćmieszkania,pracy,
szkoły,atakżejakośćusług,urzędów,polityki
czymediów.Warunkitemogątworzyćkontekst
różnychsferżyciaidziałaniaczłowieka,mogą
dotyczyćrodziny,edukacji,pracy,wypoczynku,
usług,prawa,życiaobywatelskiego,ochrony
zdrowiaitp.Odzwierciedlająsięonewsubiek-
tywnejjakościżycia.Wyznacznikamijakości
życiamogąbyćtakżebiologiczneipsycholo-
gicznewłaściwościczłowieka,wtymnp.soma-
tycznystanzdrowiaiobiektywnasprawność
funkcjonalna.
Subiektywniepojętajakośćżyciajestwyni-
kiemocenyiwartościowaniaróżnychsferżycia
iżyciajakocałości.Efektocenyżyciamożemieć
bardziejpoznawczycharakteriwówczasmierzy-
myjakośćżyciapoczuciemsatysfakcji,możeteż
byćbardziejkategoriąemocjonalno-przeżyciową
iwówczasmówimyraczejopoziomiezadowole-
niazróżnychsferżyciaiżyciajakocałości.
Niekiedytakpojętąjakośćżyciautożsamiasię
zpoczuciemdobrostanu.Badaczejakościżycia
wielokrotniepodkreślali,żemiędzyobiektywny-
miwyznacznikamiasubiektywnąjakościążycia
rozumianąjakokategoriapoznawczo-emocjo-
nalnainastawieniemdożyciajakocałościnie
maprostychzależności.Możnażyćwbardzodo-
brychwarunkachibyćniezadowolonym,można
teżżyćwniekorzystnychwarunkachipozytyw-
nieoceniaćjakośćżycia(tab.3.1).
Koncepcjajakościżyciaznalazłaszerokieza-
stosowaniewnaukachmedycznych.Dlaodróż-
nieniategopodejściawprowadzonoterminUja-
kośćżyciauwarunkowanastanemzdrowia”
(healthrelatedqualityoflife,HRQoL).Celembada-
TABELA3.1.Obiektywnyisubiektywnyaspektokreślaniajakościżycia
Subiektywnaocenajakościżycia
Warunkiżycia
Pozytywna
Korzystne
A.Zadowolenieuzasadnione
Niekorzystne
C.Paradokszadowolenia
Negatywna
B.Dylematniezadowolenia
D.Niezadowolenieuzasadnione
Źródło:Sęk,1993a,s.11;HeszeniSęk,2007,s.58.
58[[[
