Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychologiaklinicznaizdrowiaapsychopatologiawzajemnezależności
wskazującjednocześnienanieuchronnośćtego
zjawiskainegatywnejegokonsekwencje.Gdy
natomiastokreślasięmianemzaburzenia
psychicznego,toraczejpodkreślasięznaczenie
uwarunkowańpsychospołecznych,anegatywne
konsekwencjespostrzeganejakobardziej
przemijająceiincydentalneniżprzewlekłe
itrwałewskutkach(Jankowski,1975).Wprawdzie
wpolskiejpsychiatriiodlatwiadomo,żewyod-
rębnionewklasyfikacjachzaburzeniapsychiczne
niespełniająkryteriówjednosteknozologicz-
nych(choroby),niewpływatojednaknazmianę
nazewnictwaiwkonsekwencjizmianęnastawie-
niadoleczenia,zwłaszczapsychoterapii.Wme-
dycynieokreślenieUchoroba”możebyćużytetyl-
kowodniesieniudotychschorzeń,któremają
jednorodnąetiologięorazukształtowanynajej
podstawiepatomechanizmpodtrzymującysym-
ptomy.Żadnezaburzeniepsychiczneniespełnia
tychkryteriów,ponieważwichgeneziewystępu-
jeinterakcjaconajmniejdwóchlubtrzechczyn-
ników,tj.biologicznego,psychicznegoiśrodowi-
skowego(Pużyński,2007).
Klasyfikacjezaburzeńpsychicznych,ocha-
rakterzeparadygmatycznymistatystycznym,
powstająwwynikubardzozłożonejiczasochłon-
nej2procedurypostępowaniadiagnostyczno-
-statystycznego,obejmującegotrzynastępujące
etapy:(1)fazęfenomenologiczno-symptomato-
logiczną,wktórejzewszystkichfenomenówży-
ciapsychicznegowyodrębnionofaktyozna-
czeniuklinicznym,czyliobjawyzwaneteż
symptomami;(2)fazęnozologiczną(albonozo-
graficzną,odgr.nososchoroba),wktórejskon-
centrowanosięnałączeniutychfaktów(sympto-
mów)wklasyzaburzeń,np.syndromy,stany,
zespołykliniczne;(3)fazęsystemową,wktórej
uporządkowanoklasysymptomówwedługusta-
lonychczęstoarbitralnie,aleistotnychisen-
sownychzasad,np.etiologii,rokowaniaczyczę-
stościwystępowania(por.Jakubik,1999;Wciórka,
2002a,2002b).
Szczególneznaczeniedlatrafnejklasyfikacji
maetappierwszy,gdydokonujesięwyodrębnie-
niaiszczegółowegofenomenologicznegoopisu
objawów(symptomów),czyliznaczącychkli-
nicznezachowańi/lubprocesówpsychicznych
2
Pracekliniczno-statystycznenadpodręcznikiem
DSM-5trwały12lat(por.DSM-5APA,2013a),apracenad
nowąwersjąICD-11,któraprawdopodobnieukażesię
w2017r.,trwająprzeszło20lat(por.Bucci,2014).
70[[[
poznawczych,emocjonalnych,motywacyjnych.
Kryteriaokreśleniakonkretnegozachowanialub
procesupsychicznegojakoUznaczącegoklinicz-
nie”zależąodprzyjętejkoncepcjiiwskaźników
zdrowiapsychicznego(por.rozdz.3).Częstosto-
sujesiękryteriastatystyczne,czyliszacujesię
odchyleniekonkretnegozachowaniaodnormal-
nego,
typowego,
przeciętnego
zachowania.
Wpsychologiiklinicznejodwołujemysiętakże
donormyteoretycznej,jakwprzypadkukoncep-
cjiosobowościwpełnirealizującejsięCarla
Rogersa(1959).
4.2.2.KlasyfikacjeŚwiatowej
OrganizacjiZdrowia
ICD-10iICD-11
Współczesnesystemyklasyfikacjidiagnostycz-
nejzaburzeńpsychicznychtoMiędzynarodowa
klasyfkacjachoróbiproblemówzdrowotnych(Inter-
nationalClassifcationofDiseasesandRelatedHealth
Problems,ICD),któraod1900r.majużswoje10.
wydanie,orazPodręcznikdiagnostycznyistaty-
stycznyzaburzeńpsychicznych(Diagnosticand
StatisticalManualofMentalDisorders,DSM),który
pierwszyrazukazałsięw1952r.iaktualniejest
wużyciujegopiątaedycja.Wobuklasyfikacjach
odlat80.XXw.niewystępujeterminUchoroba
psychiczna”,aokreśleniaUzaburzeniepsychicz-
ne”,Ujednostkakliniczna”lubUzespółobjawów”.
ICDzostałoudoskonalonedziękisystemowiDSM
wprowadzonemuprzezAmerykańskieTowa-
rzystwoPsychiatryczne(AmericanPsychiatric
Association,APA).Największeproblemy,zjaki-
miborykająsiętestosowanenacałymświecie
klasyfikacje,związaneztrafnościąkulturową
diagnozy.
W1992r.ŚwiatowaOrganizacjaZdrowia
(WorldHealthOrganization,WHO)zakończyła
pracęnad10.wersjąklasyfikacjichoróbizabu-
rzeńpsychicznychICD-10,któraobowiązuje
wPolsceod1996r.(kolejnetłumaczeniapowsta-
ływlatach1997/1998,2000).Gdyopublikowano
ICD-10(WHO,1997),wydawałosię,żewprowa-
dzonowówczasnajwiększe,wporównaniuzdo-
tychczasowymiwersjamitegopodręcznika,
zmianywklasyfikacjizaburzeńpsychicznych.
Zmianytepozostałypodwpływemosiągnięćba-
dawczychzespołuklinicystówzajmującychsię