Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Zmianywsposobiepozyskiwaniażywności
aśrodowiskonaturalne
Przezpierwszekilkamilionówlat,jakieupłynęłyodpojawieniasięhominidównaZie-
mi,ludzkośćpozyskiwałapokarmwsposóbbierny,żywiącsięgłównieowocamiina-
sionamiroślin,łowiącrybyipolującnadzikiezwierzęta.Zbieractwoiłowiectwojako
sposóbeksploatacjiprzyrodybazującynazasobachodnawialnychniestwarzałydlaniej
żadnegozagrożenia,nieliczącpojedynczychprzypadków,gdytempozużywaniawspo-
mnianychzasobówznaczącoprzekraczałoczaspotrzebnynaichregenerację(np.zbyt
intensywnepolowanienadmiernieprzetrzebiłopopulacjętura).Pojawieniesięrolnic-
twa,którezczasemstałosiędlaczłowiekagłównymźródłemżywności,oznaczałojego
czynnąingerencjęwśrodowiskonaturalne.Wpoczątkowymokresierozwojurolnictwa
zwiększanieprodukcjiżywnościodbywałosiępoprzezzajmowaniepoduprawęroślin
iwypaszwierzątcoraztonowychterenów(tzw.rolnictwoekstensywne).Dopewnego
czasubyłotowzględnieprosteiniepociągałozasobąistotnegonaruszeniaprzyrodni-
czychekosystemów.Gdyjednakłatwodostępnychterenówpoduprawęzaczęłobrako-
wać,sięgniętopowycinanielasówiosuszaniemokradeł,cowiązałosięjużzpoważną
ingerencjąwnaturalneśrodowisko.Wedługszacunkówtylkowciąguostatnich300lat
powierzchniagruntówuprawnychzwiększyłasięsiedmiokrotniezokoło200dookoło
1400mlnhektarów.Aktualniezponad500mlnkilometrówkwadratowychpowierzchni
Ziemi(wrazzwodami)rolniczowykorzystujesięokoło50mlnkm2,przyczymziemia
uprawnadorównujewprzybliżeniuwielkościAmerykiPołudniowej,aterenyprzezna-
czanenapastwiska-Afryce.Rabunkowagospodarkaziemią(karczowanielasówtropi-
kalnych,osuszaniesawannizbiornikówwodnych)sprawiły,żewwieluczęściachświata
zaczęliśmymiećdoczynieniazszeregiemniepokojącychzjawisk,takichjakutratabio-
różnorodności,zmianyklimatu,erozjagleb,wyczerpywaniesięzasobówwodnychitp.
Ekstensywnerolnictwojestodpowiedzialnem.in.zazanikpreriiwAmerycePółnocnej
czylasówatlantyckichwBrazylii.Naukowcyalarmują,żeintensywnywyrąbwilgotnych
puszczyilasówrównikowychjestzekologicznegopunktuwidzeniazbrodniąotrud-
nychdoprzewidzeniakonsekwencjachdlanaszejprzyszłości.
PocząwszyodXVIIIwieku,poszukującinnychdrógzwiększeniaprodukcjiżywnościdla
corazwiększejliczbyludzi,zaczętorozwijaćtzw.rolnictwointensywne,zwanerów-
nieżkonwencjonalnymlubprzemysłowym.JegoHkołaminapędowymi”byłymechani-
zacja(ielektryfikacja),chemizacjaimelioracja.Niebagatelneznaczeniedlazwiększenia
jegoproduktywnościmiałoteżwyhodowanienowych,bardziejwydajnychodmianroślin
uprawnych(tzw.zielonarewolucja)iraszwierząt.
IntensyfikacjarolnictwapozwoliłaocalićprzedśmierciągłodowąmilionyludziwAfryce,
AzjiiAmeryceŁacińskiej,awrozwiniętychgospodarczokrajachAmerykiPółnocnejiEuro-
pydoprowadziładonadprodukcjiżywności.Jednocześniecenązawzrostprodukcjiżyw-
nościstałysięerozjagleb,skażenieśrodowiskanaturalnegostosowanymiwrolnictwie
8
CzęśćI.Wstęp
