Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
STAROŻYTNYBLISKIWSCHÓD
Znanynamjuż„sportsman”starożytnegoEgiptu,faraonAmenhotepIII,miałpo-
dobnołuk,którywymagałtaksilnegonapinania,że„niebyłonikogowcałejarmii,ktomógł
gonaciągnąć”.Tenelementepicki,przypisującywładcyumiejętnośćnapinanianiezwykłego
łuku,któremutylkoonmożeporadzić,będziesiępotempojawiałwielokrotniewliterac-
kichzabytkachróżnychkrajówiepok.Wielubohateromepikiskandynawskiej,potem
wMongoliiCzyngis-chanowiwtenwłasniesposóbprzypisywanonadzwyczajnezdolności
cielesne.ŁukAmenhotepaII–odnalezionyprzezarcheologóww1898r.–znajdujesię
obecniewMuzeumNarodowymwKairze.WokresieNowegoPaństwafaraonTotmesIII
wprowadziłobyczajsprawdzaniasprawnościnastępcytronu.Wskładtegosprawdzianu
wchodziłostrzelaniezłuku,cozostałoopisanenapłaskorzeźbieświątyniwKarnaku,
gdzieinstruktoremstrzelającegojestbógSet.Boskiegoinstruktoramarównieżkolejny
władcategookresu,TotmesIV
,ukazanyznapiętymłukiempodczasjazdyrydwanem.
Jedenznajciekawszychzabytkówdotyczącychłucznictwa,pochodzizMadamud
nieopodalLuksoru.Mówionwręczozawodachwstrzelaniuzłuku,zorganizowanych
przezAmenhotepaII,ionagrodachdlatych,którzyzdołajądorównaćmłodemufaraono-
wi:„Wszyscyci,którzytrafiąwtarczęwmiejsce,wktóreuderzyłastrzałajegoWysokości,
otrzymająnagrodę.Iwówczasrozpoczęlistrzelanie”
20
.Nieznamywynikuzawodów,ale
przypuszczalniewładcyniktniedorównał,ajużzcałąpewnościąnieośmieliłsięznim
wygrać.Wokresiepóźniejszym,najednymzpapirusówukazanyjestwładcaimieniem
Ay,strzelającyzrydwanudospecjalnychtarczwkształciesteli,zapewnedrewnianejlub
skórzanej,wypełnionejmiękkimmateriałem.Naryciniewidać4strzały,któreutkwiły
wtarczy,przebijającjąnawylot.
Licząceponad2000latdawnesportyegipskieodchodziływzapomnieniewnie-
którychmiastachEgiptuzchwiląpowstaniatukoloniigreckich,anastępniepodboju
dokonanegoprzezRzymian.PrzybyszezEuropyprzynieśliswojąkulturę,wtymswoją
odmianęagonistykiigrzyskowej.Prymwprzejmowaniusportugreckiegowiodłomiasto
Achmim.ZdaniemHerodota,ojcahistoriografiigreckiej,Egipcjanie„unikająprzyswajania
sobiezwyczajówhelleńskich”,aleAchmimstanowiłowyjątek.Tutejsimieszkańcy–pi-
sałHerodot–„nacześćPerseuszaurządzająwedlezwyczajuhelleńskiego[...]igrzyska
gimniczne,obejmującewszystkierodzajewalki,ajakonagrodęzwycięstwawyznaczają
bydło,płaszczeiskóry”
21
.
Gryzręcznościowe
Płaskorzeźbyimalowidłanaściennedostarczająwieluinformacjioogromnymbo-
gactwiegierizabawzręcznościowychstarożytnychEgipcjan.WgrobowcuMereruka
znajdujesiępłaskorzeźbaukazującarodzaj„przeciąganianaswojąstronębezużycia
liny”,copoleganatym,żepierwsizdwurzędówzawodnikówchwytająsięzaobieręce,
natomiaststojącyzanimiuczestnicy,wliczbiepo3zkażdejstrony,pomagająrozerwać
tenchwyt,odciągającczołowychzawodnikówdotyłumetodą„przyczepkidociągniętej
20Ibid.,s.37.
21Herodot,Dzieje,tłum.S.Hammer,Warszawa2002,ks.II,s.132.
