Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SportisystemywychowaniawantycznejGrecji
63
Zasadymoralneobowiązującewkulturzeceltyckiejniebyłyoczywiścieprzezwszyst-
kichiwkażdychokolicznościachprzestrzegane.Takjestwkażdejkulturze.Jednakich
wysokiestandardywskazują,żeudziałstarożytnychCeltówwbudowaniueuropejskich
pryncypiówetycznychbyłznaczny.Potwierdziłtopotemokresśredniowiecza,gdycel-
tyccyobrońcyBrytaniiprzednawałąanglosaskąwytworzylipodstawykulturyrycerskiej,
któraprzenikaławwieluelementachnakontynenteuropejski.Wświadomościeuropej-
skiejutrwaliłasiępostaćkrólaArturajakonietylkoobrońcyBrytanii,aleteżtwórcy
rycerskichideałów,postępowaniaszlachetnego.WrzeczywistościArturbyłuosobieniem
wielubohaterskichprzywódcówceltyckich,którzyprzyczynilisiędowytworzeniaideału
rycerskiejszlachetności.Tazaśwkrótcemiałaoddziaływaćnietylkonazachowaniawoj-
skowepodczaswalki,aleinarycerskieturnieje,awkonsekwencjinawyrastająceztradycji
rycerskiejsporty.CeltyckikronikarzNenniuszwymieniaoboksamegoArturatakżekróla
UrienaorazDutigirna.Jużwepoceodrodzeniaceltyckiideałstaniesięprawdopodobnie
matrycąstworzonejprzezWilliamaShakespeare,aangielskiejkalkijęzykowej.Pojawia
sięona,itodwukrotnie,wsztuceShakespeare,aŻycieiśmierćkrólaJana(ok.1594–98).
Żadenzjęzykówceltyckichniebyłwstanierozpropagowaćzawartychwnimokreśleń
etycznychtakszerokoiskutecznie,jaknabierającywłaśnierozpęduwswejekspansji
językangielski.Zajegoteżpomocąceltyckiideałfirfer,jużwswejangielskiejkopii
fairplay,rozpocząłswąmiędzynarodowądrogę,przenikajączczasemdoinnychjęzy-
kówistającsięwłasnościącałegosportowegoświata.Będziemyotympisaćobszerniej
winnymrozdziale.
SportisystemywychowaniawantycznejGrecji
Mitycznagenezagreckiejpedagogiki
Duchwspółzawodnictwa,jakiodnajdujemyjużwnajstarszychdziełachliteratury
greckiej,IliadzieiOdyseiHomera,jestnajlepszymwyrazemprzyszłychzasadwycho-
wawczychzwiązanychzesportemantycznejGrecji.Dziękiniemudokonałasięniezwykła
ekspansjaHelladywbasenieMorzaŚródziemnego,stanowiącjedenznajważniejszych
czynnikówbudowypóźniejszejcywilizacjieuropejskiej.Wzorcemdonaśladowaniabył
homeryckiAchilles,uosobieniepięknafizycznegoiduchowego,umiejącyosiągaćtrudne
cele.Zginąłprzedwcześnie,jakgłosilegenda,mającwybórżyciakrótkiego,pełnegochwały,
lubdługiego,lecznieciekawego,wybrałwięcpierwsze.Byłuodpornionynaśmiertelne
ciosy.Jegomatka,nimfaTetyda,kąpałagowwiekuniemowlęcymwwodachStyksu,rzeki
zmarłych.Niestety,kąpiącgo,trzymałagozapiętę,którabyłaodtądjedynymmiejscem
nieodpornymnaciosyzzewnątrz.IwłaśniewtomiejscetrafiłgostrzałąobrońcaTroi,
Parys.Stąddzisiejszepowiedzenie„piętaAchillesa”.„Jegoprzedwczesnaśmierć–pisze
greckihistoryksportuiarcheologNikolaosYalouris–któranadeszławmomenciejego
największejchwały,spowodowała,żeGrecyzaczęlionimmyślećjakobohaterzebez
skazy,wzorcuwyidealizowanegopiękna,jakoludzkimobrazieduchowejdoskonałości.
Jakomitycznyzwiastun[tego,cowczłowiekunajlepsze–W.L.],miałprzedstawiaćsobą
