Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SprawnośćfizycznaigrystarożytnegoEgiptu
SprawnośćfizycznaigrystarożytnegoEgiptu
37
ŹródładohistoriistarożytnegoEgiptu–ograniczonegłówniedorycinipłasko-
rzeźb–potwierdzajązaawansowanyrozwójifunkcjonowanieróżnorodnychformkultury
fizycznej.Towarzysząceiminskrypcjehieroglificznesąrzadkieisprowadzająsięzwykle
doobjaśnienia,codanypiktogramlubpłaskorzeźbaprzedstawia,bezjakichkolwiekszcze-
gółówtechnicznych,np.„faraontakitoatakistrzelającyzłuku”.Płaskorzeźbyiryciny
naściennewgrobowcufaraonaAmenhotepaIIwDolinieKrólówstanowiąjednakwy-
jątekitoimzawdzięczamywieleistotnychszczegółówiopisówdotyczącychpolowania,
strzelaniazłuku,wioślarstwa.
„Sporty”starożytnegoEgiptuniemiałycharakterusystematycznego.Uprawianoje
okazjonalnie,zależałyodupodobańposzczególnychwładcówiarystokratów,anieod
stałychzasadfunkcjonowaniaspołeczeństwa,jaktosiędziałowiekipóźniejwGrecji.Ale
wieluprzedstawicielielitegipskichnajwyraźniejuwielbiałowspółzawodniczyćzinnymi,
zwykleindywidualnie,gdyżgryzespołowebyłynieliczneiledwiedostrzegalnewułomkach
dawnejegipskiejsztuki.Niemniejjednakwłaśniegryegipskiesąpierwszympotwierdzonym
śladempodziałunadrużynyitowzwiązkuzreligijnympodziałemnabogówzłaidobra.
Najstarszeznanetegotypudylematymoralne,przenoszonenaformywspółzawod-
nictwacielesnegowkręgukulturyśródziemnomorskiej,dostrzegaamerykańskibibliotekarz
ihistoryksportu,RobertW
.Henderson,wmicieopisującymkonfliktmiędzyOzyrysem
ajegomałżonkąIzydą,bogamidobraiudanychzbiorów,aSetem,symbolemciemności
izła,którymordujeichsynaHorusa,chcącwdodatkuunicestwićjegoszczątki.Izyda,po
dłuższychperypetiach,zwycięża,grzebiącrozczłonkowaneciałosynawwielumiejscach,
cochronigoprzedzemstąSeta.SzczątkiHorusa,skropionełzamiIzydy,miałyodtąd
zapewniaćurodzaj,samzaśHorus,ocalony,zmartwychwstał,chroniącsięwegipskiej
krainiebogów.PamięćotymczczonowEgipciem.in.wświątyniPapremis,gdziezwo-
lennicyOzyrysaiIzydycorokformowalirodzajbojowejdrużyny,wliczbieokołotysiąca
uczestników.Drużyna,noszącazłoconekaskizwizerunkiemOzyrysaiuzbrojonawkije,
szturmowałabramęświątyni,którejbronili,równieżkijami,przebranizazwolenników
złakapłani.Walkanakijebyłaostra,aleumowna;kronikinieodnotowałyanijednego
wypadkuśmiertelnego.WalkękończyłozdobycieświątyniprzezzwolennikówOzyrysa,
awięcdobra.„Taopowieśćludowa–piszeHenderson–byłanajprostsząformąeduka-
cji[...].Tworzyłasiępowoli,ztrudnościami,przezdługiczas,przekazywanawerbalnie
zpokolenianapokolenie,niepoto,byzabawiaćczteroletniedzieci,leczbyprzenosićdo
umysłówdorosłychidee,wierzeniaizasadymoralne[obowiązującew]każdejcywilizacji”
11
.
BoginibagienSekhetjestuważanazanajstarszebóstwoegipskiewystępujące
wzwiązkuzformamiwspółzawodnictwacielesnego.Jejprzydomek,odczytanyzhie-
roglifów,neb-t-hb,możebyćtłumaczonyjakoPanipościgu/Panipolowańlub–jakto
interpretująniektórzyautorzyanglosascy,uważającypolowaniezasport–Damasportu.
Sekhetpolowałabowiem„dlasportu”nahipopotamy,strzelałazłukudoptaków,łowiła
ryby.Podobnie,egipskiksiążęDżehutti-NakhtelBersheh,byłokreślanyjakose-n-hb,co
11R.W
.Henderson,Ball,BatandBishop,NewYork1947,s.5.
