Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
72
IGRZYSKAIKULTURACIELESNASTAROŻYTNEJEUROPY
Euandria.Byłyonejakbyantycznymodpowiednikiemwspółczesnychkonkursówpiękno-
ści:ocenianoinagradzanonanichbudowęnagiegomęskiegociała.Niebyłokobiecych
odpowiednikówtejimprezy.
Doprogramuigrzyskpanatenajskichwchodziłytakżepokazywojskowychumiejęt-
nościjeździeckich(anthippasia),aranżowanepoczątkowopospołuzinnymi,„cywilnymi”
konkurencjamikonnymi.Odok.IVw.p.n.e.odbywanojeoddzielnie.Polegałynatym,że
dwaoddziałykonnicypozorowałynacieranienasiebie.Zbliżałysięfrontowo,pozorującdo
ostatniejchwilinatarcie,alezchwilą,gdyobaoddziałystykałysięzsobą,jeźdźcyjednego
oddziałuwjeżdżalimiędzyjeźdźcówdrugiegoikrzyżującsięznimidocieraliwzajemnie
natyłyoddziałuprzeciwnego,poczymdokonywalinawrotu,pozorująckolejnenatarcie
zdrugiejstrony.Nazakończenietworzylizwartąfalangę.
FilozofiastarożytnejGrecjiwobecciałaiform
współzawodnictwacielesnego
DoświadczeniapedagogiczneantycznychGrekówpozostawaływdużejzależności
odogólniejszychpoglądówfilozoficznych.Nigdywcześniej,aniwstarożytnychpaństwach
BliskiegoWschodu,aniEgiptu,kwestiewychowaniacielesnegoniebyłypowiązanetak
ściślezogólniejsząfilozofiąegzystencjiludzkiej.Zależnośćbyłatujednakdwustronna:
zjednejstrony,instytucjeżyciapublicznegostanowiłypodstawęrozważańfilozofów,wich
punktachwyjściaipróbachrozwijaniaposzczególnychkoncepcji,zdrugiejzaś,oddziały-
wałynapraktykępedagogiczną.Jednymzcentralnychpunktówrozważańfilozofówstał
sięstosunekdociałaludzkiegoiformyprzejawianiasiębytu.Wytworzonywrezultacie
takichdociekańwzorzecżyciapełnego,realizowanegowrównowadzedoskonałościducho-
wejicielesnej,wydajesięniezwykłym,wręczprzełomowymosiągnięciemcywilizacyjnym
Greków.Wzorzectenzresztąidziśjestaktualnyipożądany.
Niepowstałwjednymmomencie,wwynikujakiejśjednorazowejdyskusjifilozofów.
Byłnatomiastrezultatemtrwającegoprzezkilkawiekówwzajemnegościeraniasięizde-
rzaniadwuprzeciwnychpostawdotyczącychciała(soma)iducha(pneuma).Upoczątku
tegostarciamamydoczynieniazwyraźnąprzewagąciała,jegostronyfizycznej(physis),
aujegokońcazabsolutnymzwycięstwemintelektualnejspekulacji,wręczodżegnującej
sięodciała,któraupitagorejczykówprzybrałaformułęsoma–sema–ciałojestwięzie-
niem(ducha).Skorzystalizniejpóźniejchętniechrześcijańscyfilozofowieśredniowiecza,
tworząckoncepcjęascezy,czyliumartwianiaciała,bydoskonalejrozwinąćduszę.Jednak
międzytymiskrajnościamiodnajdujemyokresrównowagi,harmonijnegowspółistnienia
obutychpierwiastków.NastąpiłotowGrecjiokresuklasycznego,gdyfilozofowiena-
uczaliwpalestrachmłodychefebów,czymjestkalokagathia,awięckoncepcjaklasycznej
równowagipięknacielesnegoiduchowego.
Zacznijmyjednakodokresu,gdywGrecjiprzedarchaicznejmamydoczynienia
zwyraźnądominacjąsiłyfizycznej,którabyłaczynnikiemdecydującymoprzydatności
wojskowejjednostki,awkonsekwencjiowyłanianiuprzywódców,takmilitarnych,jak
ipolitycznych,którzymusielibyćosobowościamisprawnymi,spełniającymioczekiwania
