Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
80
IGRZYSKAIKULTURACIELESNASTAROŻYTNEJEUROPY
ZbiegiemczasupojawiłosięwGrecjinieprzychylnestanowiskofilozofówwo-
becagonistykiigrzyskowej,doczegoprzyczyniłsięrozwójsportowegozawodowstwa.
Społecznaszkodliwośćprofesjonalizmuprowokowałalicznekrytyki,anawetnapaścize
stronyfilozofów.Zwłaszczacynicycelowaliwwyjątkowozjadliwychkrytykachantyczne-
gosportu.Byłatojednakraczejówczesnaodmianapublicystykiniżfilozofiawłaściwa,
opartanawyważonychpoglądachimetodachdowodzenia.Choćiwcześniejdostawało
sięzwolennikomibohateromigrzyskzaprzecenianiewalorówciałakosztemrozwoju
umysłowego.DonajsławniejszychkrytyktegorodzajunależyodaOuznaniedlanauki
Ksenofanesa:
Jeśliktośwbieguzwyciężylubzmysłwpięciobojuwykaże
WmieścieOlimpii,gdzieZeusświętyodwiekówmagaj[...]
Albopankrationzwycięskozakończy–
Wtedykierująnańwzrokwdzięczniziomkowiezeczcią,
Anaigrzyskachzasiadaonodtądnamiejscuzaszczytnym,
Iutrzymaniemuskarbpaństwazapewnia,gdyżyw,
Nadtootrzymanagrodęświadczącąowielkimuznaniu[...]
Chociażzasługęmamniejsząniżja.Przecieżmojanauka
lepszaodwszelkichjestsił,któremaczłowieklubkoń
43
.
Wiekpóźniejjeszczeostrzejzaatakowałprzesadnykultciałaizaniedbanieintelek-
tualnejstronyżyciauantycznychsportowcówwspominanyjużEurypideswdramacie
Antiope,gdzieprzeciwstawiadwaideaływychowania:fizycznegoiduchowego,przyczym
opowiadasięzatymdrugim.Jedenzbohaterówtegodramatu,Zetos,wytykaAmfionowi
cielesnązniewieściałość,alewodpowiedzisłyszy,żerozumjestnieporównanieważniejszy
ibardziejprzydatnyczłowiekowiniżnajlepiejnawetwyćwiczoneramiona.Winnejsztu-
ce,Autyklos,zachowanejtylkowefragmencie,Eurypideschybanajostrzejzewszystkich
antycznychkrytykówzaatakowałagonistykęigrzyskową:
Ztylurodzajówzła,któreopadłyHelladę,niemagorszegozłaodroduatletów.Ciani
nieucząsiężyćwedlesłusznychzasad,aniteżpotemniepotrafią.Wmłodościznakomici
ibłyszczący,paradująjakoozdobymiasta,gdyzaśprzyjdzieprzykrastarość,krążąwwy-
tartychiwytroczonychżebraczychpłaszczach.GanięrównieżzwyczajHellenów,którzy
zbierająichzdalekichstroniuświetniająbezużytecznymiprzyjemnościamidlaurządzania
uroczystości.Któryżbowiemdobryzapaśnikczyszybkonogibiegacz,alboten,codobrze
cisnąłdyskiemlubwszczękędobrzezwaliłinnego,uwieńczonyzazwycięstwo—przyniósł
korzyśćojczystemumiastu?
44
Niesposóboprzećsięmyśli,żeiwspółcześnietaksatyrycznaodaKsenofanesa,jak
ikrytykaEurypidesa,okazująsię,itonaderczęsto,aktualne...
43Ksenofanes,Ouznaniedlanauki,tłum.W
.Steffen,w:Antologialirykigreckiej,oprac.W
.Steffen,Wro-
cław1955,s.99.
44Cyt.za:B.Biliński,Antycznikrytycyantycznegosportu,„Meander”1956,nr9,s.291.
