Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozpuszczanie
65
tworzeniawiązańwodorowych(klasaII),rozpuszczawięczarównosubstancjemające
grupyzdysocjowane,jakihydrofiloweniedysocjująceniedysocjujące.
Polarnośćzwiązkuchemicznegookreślailościowomomentdipolowy(tab.4.2).
Polarnerozpuszczalnikimajądużymomentdipolowyidziękitemumogąwchodzić
woddziaływaniazrozpuszczanymisubstancjamipolarnymi,powodującsolwatacjęich
cząsteczeknadrodzeoddziaływańtypudipol-dipol.Oddziaływaniatypudipol-jonpro-
wadządorozerwaniawiązańjonowychwcząsteczkach,amiarątejzdolnościjeststała
dielektryczna.
Tabela4.1.Klasyfikacjagrupchemicznych
I.Zjonizowane
-O-
-COO-
-SO3
-NH3
-
+
II.Hydrofilowe
III.Słabo
hydrofobowe
IV.Silnie
hydrofobowe
-OH
-COOH
-NH2
-F
-C=O
-CH2CH2O-
-NO2
grupyalkilowe:
-Cl
-CH2-
-Br
-CH2-CH(CH3)O-
=CH-
-CF2-
pierścieńbenzenu
-CH3
4.2.1.1.
Rozpuszczalnikipolarne
Wśródrozpuszczalnikówpolarnychspecjalnągrupęstanowiącieczejonizujące,odużej
stałejdielektrycznejidużymmomenciedipolowym.Dotejgrupynależynajważniej-
szyrozpuszczalnikstosowanywpreparatycefarmaceutycznej,tzn.woda,atakżegli-
cerol.Właściwościdielektrycznerozpuszczalnikajonizującegoodgrywajądecydującą
rolęwprocesierozpuszczaniazwiązkówjonowych.Wzwiązkachtychsiłyutrzymujące
cząsteczki(jony)wkrysztalebardzodużeijedyniewśrodowiskuodużejstałejdie-
lektrycznej(woda)siłyteulegająosłabieniutakdalece,żepojedynczejonymogąjuż
wtemperaturzepokojowejuzyskaćdużąswobodęruchuiprzejśćdoroztworu.
Odrębnągrupęwśródrozpuszczalnikówpolarnychtworzącieczeorganicznecharak-
teryzującesięstosunkowomałąwartościąstałejdielektrycznej,leczdużymmomentem
dipolowym.toalkohole,glikole,etery,estry(tab.4.2).Substancjejonowerozpusz-
czająsięwtychrozpuszczalnikachbardzosłabo,np.chloreksoduwwodzierozpusz-
czasiębardzodobrze(311g/l),natomiastwetanolujestbardzotrudnorozpuszczalny
(0,51g/l).Słabewłaściwościdielektrycznerozpuszczalnikówtegotypusprawiają,że
cząsteczkinieulegająwichśrodowiskudysocjacji.onenatomiastdobrymirozpusz-
czalnikamizwiązkóworganicznychzawierającychwswejcząsteczcegrupypolarne,
zdolnedotworzeniawiązańwodorowych.