Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
1.Mechanikakwantowaijejmagia
Musimysięztympogodzić,żeelektronprzechodziprzezdwieszczelinyrów-
nocześnie.Jesttociosdlazwolennikówrealnościświata...Możetylkoelektron,
możezKsiężycemjużtakniebędzie?Słabanadzieja...Taksamojakelektron
zachowujesięproton...Zaobserwowanointerferencjęwprzypadkuatomówso-
du62.Atomsodutowporównaniuzelektronemtransatlantykorozmiarachrzędu
kilkuÅ,ok.42000razybardziejmasywnyodelektronu.Tentransatlantykprze-
chodziłrównocześnieprzezdwieszczelinyodległeo...tysiąceÅ.Podkoniec
1999r.doniesionoopodobnejsztuczcezfullerenem63(zob.Aneksinternetowy,
proszęobejrzećprogramemRasMolzbiórC60wkataloguMolekuly),gigantem
C
60omasierzęduponadmilionrazywiększejniżmasaelektronu!Godneuwagi
jestto,żepotakichprzygodachfullerenpozostałfullerenem,tzn.wjakiśzgrany
sposóbwszystkiejegoatomywrazzdetalamiwiązańchemicznychzachowywały
swojąindywidualność.Jesttujakaśgłębokatajemnica!
1.7.NIERÓWNOŚĆBELLAROZSTRZYGNIE...
IrlandczykJohnBell,matematykwCentreEuropéendelaRechercheNucléaire
podGenewą,udowodniłwroku1964twierdzeniedotyczącewynikówpewnych
pomiarówispełnianychprzeznienierówności.Twierdzenietoniezależyod
rodzajucząstekicharakteruoddziaływańmiędzynimi,dotyczytylkopewnej
logikipomiaru.Twierdzenietostałosięsławne,bobyłojedynympraktycznie
narzędziempozwalającymeksperymentalniezweryfikowaćpewnefundamentalne
cechynaszejwiedzyoświecie64.
Wyobraźmysobiewyrzutnię(rys.1.8),któraemitujecopewienczasdwie
jednakoweprostokątnesztabki,którelecązawszepotejsamejliniiprostej(prostej
bozakładamy,żeniemasiłyciężkości).Osietakiejparysztabekzawsze
dosiebierównoległeizawszeprostopadłedotorusztabek.Zabawkajesttakzro-
biona,żeprawdopodobieństwokażdejdopuszczalnejorientacji(obrótwzględem
toru)jestjednakowe.Wpewnejodległościodwyrzutni(zjednejidrugiejjej
strony)umieszczoneprostokątneotworyAiB.Jeślisztabkipokrywasię
zdłuższąosiąotworu,tosztabkaprzejdzieprzezotwórizostaniezarejestrowana
przezdetektor,cobędziemyoznaczać„1”,czyli„jest!”.Jeślisztabkipokrywa
sięzkrótsząosiąotworu,tosztabkanieprzejdzieizostaniezarejestrowane„0”,
62Abytozjawiskozaobserwować,odległośćszczelinpowinnabyćrzędudługościfalideBroglie’a
dlacząstki,λ=h/p,gdziehtostałaPlancka,appędcząstki.Cohen-Tannoudjitakbardzoschłodził
atomysodu,żeichpędbyłbliski0,dlategoλmogłobyćrzędutysięcyÅ.
63M.Arndt,O.Nairz,J.Voss-Andreae,C.Keller,G.vanderZouw,A.Zeilinger,Nature,401
(1999)680.
64WieluludzipiszeonierównościachBella,alenajbardziejprzekonującyopisznalazłemuWło-
dzimierzaKołosa,W.Kołos,IVSympozjumCastelGandolfo,1986.