Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przybośrzadkoporuszałkwestiedotyczącemetafizyki,choćwdzieciń-
stwiebyłpodatnymmedium.Drażniłogoteż,gdyinnipisarzetraktowali
tematykęreligijnąnazbytlekko,zaściankowo,prymitywizującideesarmackie,
mesjańskieczynadającprostackiwyrazludowejpobożności12.
PoglądypoetywyrażonewChamułachpoezjizczasemuległyznaczącym
zmianom.Awangardzistanigdynieprzekonałsiędostylistykimłodopolskiej,
niezacząłcenićKasprowiczaczyWittlina,alezająłmniejradykalnestano-
wiskowsprawiesztukiiliteraturyinspirowanejbogactwemkulturyludowej.
Przestrogaprzedstylizacją,połączonazwymogiemoryginalności,pojawiła
sięm.in.wśródnot–krótkich,czasemkilkuzdaniowychwypowiedzi–za-
mieszczanychwnLinii”:
Wszelkastylizacjazdradzarezygnacjęzeszczerościioryginalnościartystycznej:
jestpasożytnictwemnacudzychformach.Nicniejesttakdalekieintencjomno-
woczesnejsztuki,któramasilnepoczuciestylu,jakzapędystylizatorskie13.
Porazkolejnyskrytykowałwtymtekściepoetów,którzypragnąnwczućsię
w[…]stosunekpastuchadoprzyrodyioddawaćgowpoezji”14.Wczytelnej
aluzjidotwórczościEmilaZegadłowiczanazwałtakichtwórcównpowsino-
gamiliterackimi”15.
MimoiżPrzybośwciążdostrzegałniebezpieczeństwawszelkiejstyliza-
cji,zastanawiałsięjednak,wjakisposóbmożnawprowadzićludowośćdo
literaturywysokiej.Podstawowątrudnościąwydawałamusiękonieczność
zachowaniaodpowiednichproporcjipomiędzyimperatywemsamodzielności
ioryginalnościapodporządkowaniemsiękonwencji,którawymagaograni-
czeniawłasnychmożliwościtwórczych
16
.Niezmiennieuważał,żecenniejsza
podwzględemartystycznymodtwórczościprymitywistówczynawetpisarzy
pochodzącychzluduidlaludupiszącychjestbezimiennatwórczośćludowa,
któranieodwracalnienumarłapodtchnieniemwłaśniekulturyliterackiej”17.
Nowoczesnakultura–wodczuciuPrzybosia–dążydowyrównaniaróżnic
międzymiastemawsią,odbierająctejostatniejjejspecyfikę.Urbanizmwy-
kraczapozaprzestrzeńmiejską,postępująceuprzemysłowienieiunowocze-
śnienieprodukcjirolnejniwelujeróżnicemiędzysposobemżyciaróżnych
grupspołecznych.Miłośnikpostęputakpisał:
12
Dałtemuwyrazm.in.wChamułachpoezji,krytykującpłytkąiprymitywnąpobożność
ukazanąwtekstachZegadłowicza.
13J.Przyboś,Przeciwstylizacji,nLinia”1931,nr1.Przedrukowanywniniejszymtomie.
14J.Przyboś,„Ludowość”wpoezji,nLinia”1931,nr1.Przedrukowanywniniejszymtomie.
15ChodzioczywiścieoPowsinogibeskidzkie–tytułksiążkiZegadłowicza.
16J.Przyboś,Prymitywizmatwórczośćludowa,nZaranieŚląskie”1929,nr2.Przedrukowany
wniniejszymtomie.
17Tamże.
21
