Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nymirecenzjamiprzestaliszukaćnowychrozwiązańwpoezji.Dotejkrytyki
powróciłnapoczątkulattrzydziestych,kiedytonałamachnLinii”bezlitośnie
diagnozowałsytuacjęwspółczesnejpoezjiiwskazywałpożądanekierunkijej
przemian.Umiejętnośćrozpoznanianowychtendencjiliterackich,trafność
ocen,wyczuciepotencjałuposzczególnychkierunkówczypoetów,łączył
Przybośzpragnieniemoddziaływanianakształtliteratury.Byłprzekonany
osilekrytykiliterackiej,któramożenietylkokształtowaćpisarzy,alepotrafi
teżwywieraćpresjęnapublicznośćczytelniczą,korygowaćjejupodobania,
wśródwieluzjawiskliterackichwskazywaćwartezainteresowaniairozwoju.
Piętnowałnkataryniarzyistrofkarzy”–poetówskupionychwokółbyłego
Skamandra,epigonówsymbolizmu,którzyłzaweuczuciaickliwenastroje
przedstawiająwniedołężnych,wielokrotniepowtarzanychfrazach
27
.Przy-
bośprzyznawałprawodowyrażaniawwierszuwszelkichuczuć,nawettych
naiwnychiniezaskakujących,aleprotestowałprzeciwminoderiiisztucznej
pozielirycznej.Pisał:
[…]każdeuczuciemaprawowpoezji.Któżznasniewzruszasięwspomnieniami
zdzieciństwa,ktonierozczulałsięogródkiemwiejskim?Alechodziosposób
wyrażeniatychuczućtaki,żebybyłgodnypoety,żebyniekompromitowałtych
uczuć,żebysiętychuczućwyrażonychpoetyckonietrzebabyłowstydzić.[…]
Poezjapowinnabyćtakimwyrazemuczuć,żebysięgonietrzebabyłowstydzić
przedsamymsobą28.
WchropowatymniecostyluwypowiedziPrzybosiawidaćogromneza-
angażowanieemocjonalne,połączonezprzekonaniemoniewątpliwejsłusz-
nościgłoszonychpoglądów.Awangardowynwstyduczuć”przełożyłsiętuna
postulatpisaniaoemocjachniewprost,alewsposóbsubtelnyinowoczesny.
Artykułkończysiędydaktycznymapelem:
Ogłaszamniniejszymkataryniarzyistrofkarzynieboszczykamipoezji.Precz
zdziecinadązwrotkiitromtadracji!Studencipolonistyki,pisującywiersze,strońcie
odkataryniarzyibrońciesięprzedsugestiąbezpośredniegoliryczenia.Pozostaw-
cieepigonówichwłasnemulosowi29.
KiedyartykułKataryniarzeistrofkarzeukazałsięnałamachnLinii”,Przyboś
miałzaledwie30lat,ale–przekonanyoswojejracji–czułsięstrażnikiem
wartościpoezjiiniewahałsięzająćtakzdecydowanegostanowiska.Widoczna
tupostawa–mentoradoradzającegoniecotylkomłodszymkolegom,jakpisać
imistrzawyznaczającegodrogirozwojupoezji–będziemutowarzyszyła
przezcałeżycie.Protekcjonalneporadykierowanedopoetówpoczątkujących,
27
J.Przyboś,Kataryniarzeistrofkarze,nLinia”1931,nr1.Przedrukowanywniniejszymtomie.
28Tamże.
29Tamże.
24
