Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niegoprzedmiotemzostaniezawszesubiektywnymurojeniem.Dopierowią-
zaniesłówchwytaprzedmiot.
Usiłowaniawspólnewszystkimniemalpomłodopolskimpisarzom,skupio-
nenajdosadniejwKadenie,zmierzająwewręczprzeciwnymkierunku.Wiodą
onedonadmiaruopisowości,kosztemwiązańpojęciowych.(Ciekawymoka-
zemzmysłowegopojmowaniasłowajestzdarzającesięniekiedyodkształcenie
pojęciowewyrazu:wyraz,zewzględunabudzącerzekomoswymdźwiękiem
analogiewrażeniowe,zmieniawwarsztacieKadenaswojeznaczenie).Obok
zmysłowegostosunkudosłowaznajdujemyuKadenabiegunoweprzeciwień-
stwo:częsteposługiwaniesięabstraktami(Miłość,Mądrość).
Jesttojużnietylesprawajęzyka,ileKadenowejpsychologii.Używaon
gotowychterminówpsychologicznych,zamiastzjawiskapsychicznebadać
iwyrażać.
BoteżKadenbynajmniejniejestmistrzemwstudiumiwyrazieżyciadu-
chowegoswoichbohaterów.LudzieKadena,cieliści,doskonalezobrazowani
fizycznie,żyjąpoprzezopisgestuiruchufizycznego.Nikttakprzenikliwie
niepodpatrzymarszczącychsiębrwi,unikogobohatertakniechrząknie,
jakuBandrowskiego.Tenświetnyprozatorjestobdarzonytakwyostrzoną
spostrzegawczością,żejegoobrazywłamująsięwpamięćramamiprzenośni
niezwykletrafnych.WtrafnościwidzeńpoetyckichbłyszczywielkośćKadena
ijegobliskośćintencjomNowejPoezji.
WynalazczośćBandrowskiegowzbudziłauleniwychkrytykówzrozu-
miałereakcje.Wszystko,cowbeletrystycewymagawysiłkuwspółtwórczego,
niemożeliczyćwnaszejkrytycenauznanie.Dlategonajpopularniejszym
hasłemgrasującymzaraźliwieunasjestpostulatnprostoty”.IKadenpo-
kłoniłsięprzedtymprzesądem.WdwuksiążkachzcykluMiastomojej
matki,stylswój,znaturymetaforycznejpośredni,nagiąłdotreścilirycz-
nej,bezpośrednioapelującejdowzruszeniaczytelnika.Wpierwszymto-
mie,dziękiciągleobecnejmyślioformie,zdołałstworzyćwstrzemięźliwy
uczuciowo,ekspresyjnytokopowieścilirycznej.Odniebezpieczeństwa
sentymentalizmuuchroniłagogorącapostawaartysty,którapozwoliłamu
byćchłodnymwstosunkudolirycznościwspomnień.Wcieniuzapomnianej
olszynyKaden-Bandrowski,zapewnepodwpływemośmielającychgłosów
krytyki,pozwoliłsięponieśćfalomsentymentalizmu,robionegoforsownie.
Zmianapostawyartystycznejodbiłasięprzejrzyściewstylu.Obawaprzed
pośredniościąichęćnprostoty”skłoniłaBandrowskiegodozahamowania
warsztatustylotwórczego;Kadenzbliżyłsiędojęzykanmówionego”.Skwa-
pliwość,zjakązapisujewcudzysłowachtenjęzyk,odsunęłagoodinnego
zadania:budowywyobrażeń.
OstatniafazatwórczościKadena-Bandrowskiegoodsłaniapoważnenie-
bezpieczeństwo.Rezygnacjazformynarzeczrzekomogłębokich,nodwiecznie
66
