Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.StanleyaS.Stevensaklasyfikacjazmiennych:nominalne,porządkowe,interwałoweiilorazowe
RAMKA2.1.Zasadyrangowania
A.Uporządkowaniesilniejsze(całkowite):A<B<
Mamyzbiórskładającysięzpięciuwyników:
Iwyniki:8,3,10,11,9
Najpierwmusimyzbiórtenuporządkować–wkolej-
nościrosnącejalbomalejącej(tobezznaczeniadla
samejproceduryrangowania):
IIwyniki:3,8,9,10,11
Kolejnymetapemjestprzyporządkowaniekażdemu
wynikowi,począwszyodnajmniejszego,kolejnych
liczbcałkowitych:1,2,3...Sątotzw.rangi:
IIIwyniki:3,
B.Uporządkowaniesłabsze(częściowe):A≤B≤G
Iwyniki:10,10,50,30,100,100,100,100,100,70
≤D≤E
C<D<E
rangi:
1,
8,
2,
9,
3,
10,11
4,
5
Pouporządkowaniuwyników,np.wkolejnościmale-
jącej,mamy:
IIwyniki:100,100,100,100,100,70,50,30,10,10
Dlatychsamychwynikównależyobliczyćwspólne
rangi,tzw.rangiwiązane(ties).Obliczasięjewten
sposób,żedzielisięsumęliczbprzyporządkowanych
tymsamymwynikomprzezliczbętychsamychwy-
ników:
IIIwyniki:100,100,100,100,100,70,50,30,10,10
Powykreśleniuśrodkowegowierszaotrzymujemy:
IVwyniki:100,100,100,100,100,70,50,30,10,10
Uwaga:tylkotakisposóbrangowaniajestpoprawny.
liczby:
liczby:
rangi:
rangi:
3,
1,
1,
2,
3,
2,
3,
3,
3,
3,
4,
4,
3,
5,
5,
3,6,7,
6,
6,
6,
7,
7,
7,
8,
8,
8,9,5
8,9,59,5
9,10
9,10
figurowejnałyżwachczyuczniówwedługwyni-
kówuzyskanychprzeznichwteściewiadomości
szkolnychzjakiegośprzedmiotulubwedługwy-
nikówtestupsychologicznego.Kolejnośćrango-
wanianiemaformalnegoznaczenia.Możenato-
miastmiećznaczeniesymboliczne,gdyżosobom
zwynikiemnajwyższymzwykłosięprzydzielać
rangęU1”,anieostatnią.
Wramce2.1podanopoprawnezasadyrango-
wania,gdymamydoczynieniazdwiemaodmia-
namiuporządkowaniaobiektów:A–silniejszym
iB–słabszym.Opanowanieproceduryrangowania
będzieprzydatne,gdyniedysponujemypakietem
statystycznym(np.SPSS),azechcemyobliczyć
wartośćwspółczynnikakorelacjir
S-Spearmana
(rangi)lubr
K-Kendalla(rangi),albozastosować
jakiśtestistotnościróżnicprzeznaczonydlada-
nychwyrażonychnaskaliporządkowej(rangi),
np.UManna–Whitneya.
Zmienneinterwałowepozwalająjużna
stwierdzanie,oilenatężeniezmiennejXdla
obiektuAjestwiększe(mniejsze)odnatężenia
tejzmiennejdlaobiektuB.Możemyzatempo-
wiedzieć,żetemperaturaciałaArówna400Cjest
większao100CodtemperaturyciałaBrównej
300C.Zmienneoperacjonalizowanezapomocą
standaryzowanychskaltestowych(np.IQ)od-
wołującychsiędomodelurozkładunormalnego
możnatraktowaćjakozmienneinterwałowe(na
tentematzob.rozdz.16).
Zmiennestosunkowe(ilorazowe)pozwalają
dodatkowonastwierdzenie,żenatężeniezmiennej
XdlaobiektuAjestkrazywiększeniżnatężenie
tejzmiennejdlaobiektuB.Jeżeliporównujemyze
sobądwieosobypodwzględemwieku,tomożemy
powiedziećnietylko,żejednaosobajeststarszaod
drugiejiżejeststarszaotyleitylelat,alejeszcze
możemypowiedzieć,żejeststarszanp.dwarazy–
dlatego,żezmiennaUwiek”jestzmiennąilorazową.
Zmiennąilorazowąjestteżnp.czasreakcji.
Bardzoważnejestzdawaniesobiesprawyzte-
go,zjakiegotypuzmiennymimamydoczynienia
wbadaniuempirycznym.Powyłonieniuwszyst-
kichzmiennychiichzdefiniowaniubadaczmusi
określićichtyp.Musizdecydować,jakozmien-
nejakiegotypubędziejetraktował.To,żedana
zmiennajestdefactozmiennąilorazową,jaknp.
Uwiek”,nieoznacza,iżjakotakabędziewystępo-
waławbadaniu.Zróżnychpowodówbadaczmoże
jąpotraktowaćjakozmiennąnominalną,dychoto-
miczną,wyróżniającdwieklasyosób:Uwiekrówny
iponiżej25latżycia”iUwiekpowyżej25latżycia”.
Zmienneinterwałoweizmienneilorazowe
tozmienneilościowe.
Wrócimyjeszczedotegozagadnieniaprzy
omawianiuproblemuoperacjonalizacjizmien-
nych.Wrozdziałach9i10,omawiającróżne
współczynnikisiłyzwiązkuitestówistotności
różnic,respektujęprzedstawionytupodziałskal
pomiarowych(zob.ryc.9.1oraz10.1i10.2).
31
