Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.PoczątkirelacjipsychologiabizneswEuropieiPolsce
13
skiej(TheEvolutionofManagementThought)
opisałepizodoznamionachparadoksuhi-
storycznego.Otóż,gdywlatach20.poprzed-
niegostuleciaAmerykanierozpoczęlieks-
pansjęUruchuproduktywności”doEuropy,
togłównymnarzędziemdiagnostycznym,
któreoferowalimieszkańcomstaregokonty-
nentu,byłdiagramGantta.Chodziłoowykres
opracowanyprzezuczniaTayloraHenry’ego
L.Gantta(1861–1911)wspomagającyplano-
wanieikoordynacjępracy(WreniBedeian,
2018).Wspomnianydiagrampowstałpod-
czasIwojnyświatowejiuchodziłzapierw-
szyprzykładoperacjonalizacjiUzarządza-
nianaukowego”dlacelówdiagnostycznych
izarządczych.Zresztąjeststosowanypo-
wszechniedodziś,szczególniewzarządza-
niuprojektami.Głównympropagatorem
omawianegonarzędziaorazgeneralnieru-
chuproduktywnościnaterenieEuropybył
młodszywspółpracownikGanttaWallace
Clark(1880–1948).Wren(1972)zauważył,że
europejskiUruchproduktywności”,upodstaw
któregoległdiagramGanttaspopularyzowa-
nyprzezWallace’aClarka,byłtraktowanyja-
koeksportideizUSAmimoznaczniewcze-
śniejszychdziałańpolskiegoinżynieraKarola
Adamieckiego(1866–1933).Wrenwidziałtu
analogiędolosówosiągnięćfrancuskiegooj-
cazarządzaniaHenriegoFayola.Amerykański
historykpowoływałsięnaustaleniaswego
kolegiJohnaMee,którynapoczątkulat60.XX
w.zwróciłuwagęnafakt,żeUharmonogram”
autorstwaKarolaAdamieckiegonarzędzie
dodiagnozyproduktywnościpracowników
byłwcześniejszyodanalogicznegorozwią-
zaniaspopularyzowanegowświeciewłaśnie
jakoUdiagram”Henry’egoGantta12.
Wren(1972,s.181)konkludował:
Mówiąckrótko,naukowezarządzaniezdo-
byłouznanieEuropyitłumaczeniapłynęły
wtymkierunku,alenieviceversa.Taylor
zaćmiłFayola,aGanttzostałprzyjętyprzed
Adamieckim;przemysłowyklimatwEuropie
12Adamieckipracowałnadharmonogramemod
1896r.Siedemlatpóźniejprzedstawiłporazpierw-
szypublicznieswojenarzędzie,wygłaszającreferat
wTowarzystwieTechnicznymwJekaterynosławiu
(Czech,2019).
byłgotowynaideenaukowegozarządzania,
aledopieroinneczasyprzyniosłyEuropie
rozpoznaniejejwłasnychsynów13.
Późniejsze
poszukiwania
badawcze
Wrena(2015)orazwybitnegoznawcyżycia
idokonańAdamieckiegoAlojzegoCzecha
(2019),awpewnymzakresietakżeprace
jednegozwspółautorówniniejszegoroz-
działu(Ochinowski,2016)każązweryfikować
ostatniezdanieprzytoczonejkonfuzji.Clark,
częstoodwiedzającyPolskęmiędzywojenną
irealizującydziałaniadoradczedlapolskich
przedsiębiorstw,popoznaniuAdamieckiego
byłpełenrespektudlajegodokonańoraz
pracystworzonegoprzezniegośrodowi-
ska.RaportMiędzynarodowegoInstytutu
Naukowej
Organizacji
(International
ManagementInstitute),najważniejszejwów-
czasorganizacjibranżowej,zaliczałPolskę
międzywojennądowąskiegogronakrajów,
natereniektórychmożnabyłoznaleźćpoza
StanamiZjednoczonymiUkompletnąinstala-
cjęnaukowegozarządzania”(vonHaan,1993,
s.2),właśniedziękiniezależnejodTyloraak-
tywnościAdamieckiego.
Jednak,conajważniejsze,polskiinżynier,
któryrozpoczynałswojąpracękoncepcyjną
jeszczepodzaboremrosyjskim,byłnietylko
prekursorem.WersjaUzarządzanianaukowe-
go”,którąopracowałAdamiecki,stanowiła
wyraźnąalternatywędlatayloryzmu(choć
właśniejakoalternatywaraczejniebyłatrak-
towananawetprzezsamegojejautora).
Kluczowewtymkontekściewątkipsy-
chologicznemyślitwórcydiagramu.Poflane-
rowskuzostałyoneodczytywanedziśprzez
cytowanychjużwielokrotnieKociatkiewicza
iKosterę(2019).Autorzypodkreślają,że
Adamieckioddawałważnemiejsceintuicji
iuczuciomwtworzeniukoncepcjijegozdaniem
wielowymiarowegozarządzanianaukowe-
go.Podkreślał,żeczęstoniedocenianeUprawa
harmoniiduchowejniedająsięująćwfunkcje
matematyczne”.Powinnybyćnatomiastopar-
13Intersujące,żeostatniewydanieTheEvolutionof
ManagementThoughz2018r.,któreWrenprzygotował
wspólniezArthuremG.Bedeinem,jestpozbawionetej
konkluzji.