Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Międzydociekaniemimanipulacją.Zaryshistoriizwiązkówpsychologiiibiznesu.
tenajasnosformułowanychzasadachUwimię
najwyższegodobraczłowiekapracującegoica-
łejludzkości”(Adamiecki,1924).
Wartorównieżzauważyćpewnąznaczącą
różnicęnapoziomiesemantycznymmiędzy
TayloremaAdamieckim.Pomimopodobnego
dążeniadousprawnieniaprocesówzarządza-
niaAdamieckiużywałsłowaUharmonizacja
wdwukierunkowym(obejmującymzarówno
sytuacjęfirmy,jakipracowników)znaczeniu
psychologicznym,odmiennymodjednotoro-
wejtaylorowskiejUoptymalizacji”,uwzględ-
niającejjedynieintereskierownictwaiwła-
ścicieli(Klincewicz,2016).
Podsumowując,możnastwierdzić,że
zapomocąwspółczesnegonamterminu
Adamieckipropagowałznaczniebardziej
zrównoważonąwersjęzarządzanianiżTaylor
(nawetgdytegodrugiegoczytasiępoflane-
rowsku,za:KociatkiewicziKostera,2019).
Wyraźniesytuowałwcentrumproblematyki
zarządzaniaczynnikpsychologicznynazywa-
nyprzezniegoludzkim,aściślejrzeczbio-
rącduchowym.Wskazywałteż,żeczynnik
tenpowodujeograniczeniakwantyfikacjiza-
rządzania:
Poruszającwniniejszymreferaciesprawę
harmonizacjipracy,starałemsięzwró-
cićszczególniejsząuwagętylkonamo-
mentyekonomiczne,czystomaterialne.
Wskazałemnadwarodzajeharmonii,mia-
nowicienaharmonięwustrojuorganizmu,
czylidoboruinaharmonięwdziałaniu.Te
dwarodzajeharmoniidotycząwszystkich
czynnikówpracyzbiorowej,awięcmaszyn,
urządzeńiludzi.Alejestjeszczetrzeciro-
dzajharmonii,którydotyczytylkoczynnika
ludzkiego,aktóry,niestety,niedasięująć
wwykresyułatwiająceharmonizację;jestto
mianowicieharmoniaduchowa,którapo-
winnałączyćwszystkiejednostkiludzkie,
współpracującwjednymzbiorowymorga-
nizmie,jakimjestkażdyzakładwytwórczy
(Adamiecki,1972/1924,s.423).
Powstajeistotnepytanie,naileinspiracje
Adamieckiegopodjęliwspółcześnimuire-
prezentującynastępnepokoleniapsycholo-
gowiewnaszymkraju.
Polskapsychologialatmiędzywojennych
byłaaktywnączęściągłównegonurturuchu
psychotechnicznego.Znawcydziejówmyśli
psychologicznejnaterenienaszegokraju
TeresaRzepaiBartłomiejDobroczyński(2019,
s.312)bardzokrytycznieoceniająefektyw-
nośćtychdziałań.Zarzucająpolskimpsycho-
technikom,żeUniezdołalizainteresowaćczy
zachęcić(ś)przedsiębiorcówdoskorzystania
zeswojejoferty(ś)”,niewykształciliUspecja-
listówzajmującychsięprofesjonalnieanalizą
pracy,jejwydajnościąibezpieczeństwem”,
niepotrafilizagospodarowaćtakichobszarów
jaknp.Urynekreklamy,propagandyisztuki”.
Gwoliprawdyuznawanejdziśprzezhistory-
kówideinaukowychtrzebaprzyznać,żeten-
dencjaschyłkowamniejlubbardziejdotknęła
międzywojnamitakżepsychotechnikęwin-
nychkrajach,możezpewnymwyłączeniem
USA,choćitamWielkiKryzysprzełomulat
20.i30.ubiegłegostuleciasprowokowałfa-
niezadowoleniazomawianejdziedziny
praktykispołecznej.Ztejperspektywywarto
wspomniećpolskiegoprzedstawicielakry-
tycznegonurtuwobrębiepsychotechniki,
PiotraMacewicza(1890–1971).Konstruował
onnarzędziadodiagnozypsychotechnicz-
nej.Zajmowałsięm.in.zawodoznawstem,
psychologiąlotnicząorazhigienąpracyumy-
słowejibiurowej.Iwłaśniezpunktuwidzenia
naukowca,azarazempraktyka,wswoimre-
feracieKryzyspsychotechniki(1937)
podważałprzekonanieowzględnejstało-
ścicechpsychicznychczłowieka,negował
znaczeniediagnozyuzdolnieńjednostki
jakoelementuważnegowdoradztwieza-
wodowymoraznegatywnieoceniałwalo-
rymetodiurządzeń,zktórychkorzystają
psychotechnicydoichpomiaru(Domański
2018,s.292).
Macewiczpodzielałwięcprzeznegację
(trudnopowiedzieć,naileświadomie)przeko-
nanieAdamieckiegooniemożliwejdoujęcia
matematycznego,awięctrudnejdoprzewi-
dywaniastatystycznegoUnaturze”psycholo-
gicznychaspektówmiejscapracyipośrednio
wskazywałnakoniecznośćcałościowego,
awięcharmonijnegoujęciatychaspektów.