Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcianormy,normalnościizdrowia
Wspólnejds.ChorobyPsychicznejiZdrowia
PsychicznegowUSA.Byłotopierwszeprogramo-
westudiumnadpozytywnympojęciemzdrowia
psychicznego.Pojęciuzdrowiaprzypisanoróżne
pozytywnewłaściwości.Wtensposóbpowstały
zbiorykryteriówzdrowiapsychicznegoustalone
wdrodzeanalizyzałożeńpostulatywnychróż-
nychteoriipsychologicznych,głównieteoriioso-
bowości.
Zespołykryteriówpowstałewwynikutych
teoretycznychanalizJahodydotycząnastępują-
cychwłaściwości:
1)postawawzględemJa–pozytywnaiwysoka
samoocena,silnepoczucietożsamości;
2)zdolnośćdorozwojuisamorealizacji;
3)integracja–syntetyzującafunkcjadoświad-
czeń;
4)autonomia–zdolnośćdobycianiezależnym
odwpływówspołecznychidosamoregulacji;
5)realistycznespostrzeganierzeczywistości;
6)radzeniesobiezwymaganiami–zdolnośćdo
adaptacjiwzmieniającymsięświecie.
Trzebajednakpamiętać,żeJahoda(tamże)re-
prezentujetypowepodejścieindukcyjne,które
krytykowanodlatego,żełączysięwnimkryteria
pochodzącezróżnychteoriioodmiennychzało-
żeniachontologicznychiepistemologicznych
(por.Sowa,1984;Sęk,2001d).Topodejścieośmie-
liłoprawdopodobnieinnychbadaczydotworze-
niaobszernychiwewnętrzniesprzecznychlist
kryteriówzdrowia(por.OfferiSabshin,1966;
Michalska,1969).Jahoda(1958)pisałatymcza-
sem,żetegrupykryteriówmożnawykorzysty-
waćprzytworzeniutypówzdrowia,np.ludzi
adaptującychsiędowymagańczysamorealizu-
jącychsię.Możnatekryteriazrelatywizowaćdo
wieku,możnajeteżuhierarchizowaćlubodnieść
dokultury.
Niecoinnąpróbęopisaniaibadaniapozytyw-
negozdrowiapsychicznegoprzedstawiłGeorge
Vaillant(2012),znanypsychiatraoorientacji
analitycznej,profesorHavardMedicalSchool
iInstituteofHumanDevelopment,wartykule
przygotowanymdlaWorldPsychiatry,organu
ŚwiatowegoStowarzyszeniaPsychiatrycznego.
Nawstępieswojejanalizy,ujawniającejtakże
przekonanieotrudnościstworzeniajednolitej
definicjizdrowiapsychicznego,porównałsytu-
acjębudowaniategonowegopodejściadodzie-
sięcioboju,któryjestzłożonądyscyplinąsporto-
wątaksamoocenianąwróżnychkrajach.Aby
osiągnąćwysokiwynikwdziesięcioboju,trzeba
miećróżnecechyisprawności,choćichkombi-
nacjainasileniemogąbyćdlakażdegosportowca
niecoinne.Napoziompozytywnegozdrowia
psychicznegoskładasięzatempewienzbiórwła-
ściwości,któregostrukturamożebyćróżnaiza-
leżnanp.odkultury.
Dotworzeniaowegozespołucechzdrowia
psychicznegobadaczwybrałsiedemmodeliuj-
mowaniazdrowia(tamże,s.230–236):
1)zdrowiepsychiczne–jakowynikpowyżej
normy,reprezentowanyprzezrezultatpo-
wyżej80punktówwskaliocenGlobalnej
OcenyFunkcjonowania(GlobalAssessmentof
Functioning,GAF,zDSM-IV–Diagnosticand
StatisticalManualofMentalDisorders);
2)zdrowiepsychiczne–jakowielemocnych
stronżyciaczłowiekazgodniezpodejściem
psychologiipozytywnej(por.PetersoniSelig-
man,2004),wktórejopoziomiedobregożycia
BLOKROZSZERZAJĄCY3.1.Określeniazdrowiawujęciachustawowych
•DefinicjazdrowiazawartawKonstytucjiŚwiatowejOrganizacjiZdrowia(WHO)–1948ujmujezdrowiejakoUstan
pełnegofizycznego,psychicznegoispołecznegodobrostanu(well-being)”.Byłaonawkolejnychlatachuzupełniana
idyskutowana.Wdyskusjachbranopoduwagęto,żeograniczazdrowiedostanuiżejestidealizacją.Wymagateż
dookreślenianowegopojęciaUdobrostan”.Winnychinstytucjonalnychregulacjachdotyczącychpozytywnegouję-
ciazdrowiaautorzyjednakpowołująsięnatęnajwcześniejsząiklasycznądefinicjęzdrowia(por.Słońska,1994).
•Ustawaoochroniezdrowiapsychicznegozdnia19czerwca1994r.(Dz.U.z2011r.,nr231,poz.1375)określawpre-
ambule:UZdrowiepsychicznetofundamentalnedobroczłowieka”.Człowiekjestzdrowypsychicznie,gdyzaspo-
kajaswojepotrzebyirealizujewymaganiauspołecznionejkultury,atozależyod:sprawnościfunkcjipoznawczych
i/lubodsprawnościfunkcjiemocjonalno-motywacyjnych,cowefekciepowodujepoczuciepełnegofizycznego,
psychicznegoispołecznegodobrostanuizdolnośćdorozwojupotencjałów(DąbrowskiiPietrzykowski,1997).
Dotejdefinicji,akcentującejzdrowiejakowartośćifundamentalnedobroczłowieka,doktóregomaonprawoiktó-
repowinnobyćchronione,odwołująsięteżpóźniejszedeklaracjeWHO(Zdrowie21,1999).
Źródło:opracowaniewłasne.
54[[[
