Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Prowokacjenależądodziałańpodstępnych,wktórychktośosiągaswójceldzię-
kitemu,żezdobywanadinnymiosobamiprzewagęidziękiniejstajesięreżyserem
sytuacji,panemuczuć,pragnieńiwyobrażeń,inspiratoremzłudzeń,wahańidecyzji,
sternikiemposunięć.Taprzewagasprawiateż,żestajemysięodniegouzależnieni,
tracimykontrolęinadsytuacją,inadsobą.
Krótkomówiąc,prowokacjatoszczególnaformamanipulacji.Popularnyste-
reotypmanipulacjiutożsamiająalbozoddziaływaniemskrytym,wręczspiskowym,
któreniejestuświadamianelubrozumianejestopacznie,albozniecałkiemwyraź-
nymprzemycaniurozmaitychsugestii.Alemanipulacjamożeteżpolegaćnawypo-
wiedziach,gestachiczynachwyzywających,skłaniającychdozgóryprzewidywalnych
reakcji,takżemimowolnych,nadktórymijednakmanipulowanyniepanuje,nawet
jeślijestświadom,cosiędzieje.Otóżwiększośćznanychmanipulacjimacharakter
prowokacyjny,czyliopierasięnawywoływaniuokreślonychwrażeń,emocji,mimo-
wolnychreakcji,nastwarzaniusytuacjiograniczającychcudzązdolnośćdoracjonal-
negoisamodzielnegomyślenia,decydowania,krępującychswobodędziałania,wymu-
szającychpewnedążeniaizachowania.
Wbrewdośćpowszechnymuprzedzeniom,uzyskiwanieiwykorzystywanieta-
kiejmanipulacyjnej,taktycznejprzewagiwoddziaływaniachprowokacyjnychmoże
służyćnietylkocelompartykularnymidestrukcyjnym(np.krzywdzeniu,eksploata-
cjiizniewoleniuinnychludzi),alerównieżdobruinnychidobruwspólnemu.Nie
każdaprowokacjajest„brudnąimokrąrobotą”,niekażdajest„grubyminićmiszy-
ta”–gdyżicelmożebyćwzniosły,imetodywyrafinowane.
Cowięcej,trzebasobieuzmysłowić,żeprowokacjaniejestzjawiskiemmarginal-
nymczyteżnadzwyczajnymikonieczniepatologicznym,lecz–wbrewpozorom–po-
wszednimsposobemzachowaniaipostępowaniakażdegoznas.Stosujemyjąnaco
dzień:weflirtachizalotach,wgrachizabawachtowarzyskich,wzachowaniachopie-
kuńczychiwychowawczych,wsporachlubuzgodnieniachmałżeńskichirodzinnych,
wkonfliktachsąsiedzkich,wognistychdyskusjachlubwymownychgestachkierow-
ców,wpracyzawodowej,winicjatywachspołecznikowskich,wgrupowychprotestach
mieszkańcówitp.Każdyznas–wrolachtypowych,jakoobywatel,wyborca,konsu-
ment,odbiorcainformacjiipropagandy,uczestnikprzedsięwzięćrozrywkowych,jak
równieżwwyspecjalizowanychrolachpedagoga,menadżera,artysty,uczonego,biz-
nesmena,duchownego,działacza,polityka,dziennikarza,policjantaczyprzestępcy–
isamposługujesięprowokacyjnymischematamiorazmetodamioddziaływań,ipod-
legatakimoddziaływaniom.
