Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Słownikoweipotoczne
definicjeprowokacji
Wrefleksjinadistotązjawiska(aściślej–typuzjawisk)nazywanegoprowokacją
niezbędnympunktemwyjściajestanalizaetymologicznasamejnazwyorazkrytyczna
iporównawczaanalizasłownikowychdefinicjiterminu.Nietylkodlatego,żeprzyję-
teokreśleniasąnieprzypadkowe,atradycjaokreślonegosposoburozumieniadane-
goterminuoczymśświadczy,podobniejakcharakterewolucjiznaczeniasłowa–czy
tobędziekontynuacja,wzbogacenietreścilubrozszerzeniezakresu,czyteżkonkrety-
zacjaimodyfikacjasensunadawanegodanemusłowu.Terminy„prowokować”i„pro-
wokacja”majądośćjednoznacznyrodowódjęzykowy,aleteżwieloznacznąinterpre-
tację–zarównodosłowną,jakimetaforyczną.Zapoznanieztyminiuansamijestwa-
runkiempowodzeniawambitniejszymzadaniu–wpróbiesformułowaniadefinicji
owalorachteoretycznych,adekwatnejdoistotyzjawiska,oczyszczonejznalotuobie-
gowychuproszczeńiuprzedzeń.
1.1.Rodowódsłów„prowokować”,„prowokacja”
„Prowokować”toczasownikbędącypolskąadaptacjąłacińskiego„provocare”
(wywoływać,wyzywać).„Prowokacja”(złacińskiego„provocatio”)torzeczownikod-
czasownikowy,oznaczającywłaśniewywołanie(czegoślubkogoś)
1
.
„Provocare”tozawężenieznaczeniaizakresuwieloaspektowegoczasownika
„vocare”,którywprzekładzienapolskimoże–wzależnościodkontekstu–przybie-
raćnastępująceznaczenia:
q
q
wołać
zwoływać;przywoływać
q
wzywaćurzędowo;zawezwać,pozwać
q
wołać,wykrzykującczyjeśimię;przywołać;wezwaćpoimieniu
q
wzywaćnapomoc:deosvocare–wołaćdobogów;wzywaćpomocybogów;wzy-
waćwmodlitwie
1
Wł.Kopaliński,Słownikwyrazówobcychizwrotówobcojęzycznychzalmanachem,Warszawa1994,s.417.
