Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wprowadzaniunowychodmianrośliniraszwierząt,otrzymywanychprzezkrzyżowanie
wewnątrz-imiędzygatunkowe,aostatniocorazczęściejdrogąmodyfikacjigenowych
wlaboratoriachbiotechnologicznych.Wprawdziewszystkiewspółczesneroślinyuprawne
izwierzętahodowlanepochodząoddzikichprzodków(którychwwieluprzypadkachdziś
próżnobyszukać),aleprzeważnieróżniąsięodnichbardzowyraźnie.Naprzykładdzi-
kawinorośleuropejskaVitisviniferaL.,będącarozdzielnopłciowąroślinąrodzącądrobne
owoceskupionewgronaomasie50-60g,stałasiępodstawądowyhodowaniaprawie
3000odmianuprawnychoowocachniekiedykilkunastokrotniewiększych,którychgro-
naważądziś6-7kg.Podobniemasięrzeczzezwierzętami,ztymżeichudomowienie
iwprowadzeniedohodowlinastępowałoczęstoniezależnieodsiebiewodległychczę-
ściachglobuiwywodziłosięodróżnychdzikichprzodków.Dlategozaantenatówbydła
mogąuchodzić:udomowionewEuropieturdużyiżubr,wIndiach-turindyjskiibawół,
wAmerycePołudniowej-watussiiguanako(gwanako),wAmerycePółnocnej-bizon
ikaribu,wIndonezji-banteng,wAfryce-zebuiwielbłąd,awArktyce-renifer.
Niebagatelnąrolęwrozszerzaniuasortymentudostępnychproduktówżywnościowych
odgrywałoiodgrywaprzetwórstwo,sięgającekorzeniamineolitu,kiedytoprawdopodob-
niestosowanojużsuszenie,wędzenieisolenie.OdkrycieprzezNicolasaAppertaw1810
rokumożliwościzabezpieczeniażywnościprzedzepsuciemprzezjejogrzewaniewza-
mkniętychnaczyniachdałopoczątekrozwojowimetodutrwalaniażywnościipozwoliło
wznacznejmierzeuniezależnićspożywaniepokarmówodczasuichpozyskania.Podob-
nieodmiejscapozyskaniauniezależniałjerozwijającysięhandelżywnością:począwszy
odwymianyzbożanaoliwęiwino-wstarożytności,przeztzw.handelkorzenny-wśre-
dniowieczu,apóźniejhandelkolonialny,powspółczesneorganizacjemiędzynarodowe,
skupiająceimporterówieksporterówżywności.
Napoczątkulat30.XXwiekujakosamodzielnadziedzinanaukiwyodrębniłasiętechnolo-
giażywności,przyczyniającsiędodynamicznegorozwojuwszystkichgałęziprzetwórstwa
surowcówżywnościowych.Wewspółczesnejtechnologiiżywności,zajmującejsięnietyl-
kojejutrwalaniemiprzetwarzaniem,aleiotrzymywaniemcałkowicienowychproduktów
nadrodzebiosyntezy,znajdujązastosowanieróżnorodnetechnikiimetody.Wprzypadku
samegotylkoutrwalaniażywnościjestichkilkadziesiąt,poczynającodstosowanianiskich
lubwysokichtemperatur,akończącnawykorzystywaniuultradźwiękówipromieniowania
jonizującego.Każdaznichwokreślonysposóboddziałujenautrwalanysurowiec,dopro-
wadzającdopowstaniaodmiennychproduktówżywnościowych,różniącychsięzarówno
cechamiorganoleptycznymi(wygląd,tekstura,barwa,smak,zapach),jakiskłademchemicz-
nym.Przetwórstwowjeszczewiększymzakresieposzerzaasortymentdostępnychpokar-
mów,przyczymwmiarępostęputechnikiwzrastastopieńprzetworzenia,czyliHoddalenie”
produktuspożywczegoodwyjściowegosurowca.Wostatnichlatachpojawiłosięnaryn-
kuwieleproduktówżywnościowychsamoistniewytworzonychprzezprzemysłspożywczy
(np.drożdżepiekarskie,kwascytrynowy)oraztzw.żywnościfunkcjonalnejigotowychdań.
Odrębnyudziałwrozszerzaniumożliwościzaspokajaniapotrzebpokarmowychczłowieka
masztukakulinarnaorazrozwójotwartychizamkniętychplacówekzbiorowegożywienia.
1.Człowiekijegopokarm
5
