Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SportisystemywychowaniawantycznejGrecji
71
–rodzajmałejłaźni.Wobrębiegimnazjonuznajdowałasiębieżnia,częstokryta,określa-
najakoksystos,atakżeotwartaprzestrzeńprzeznaczonanarzutydyskiemioszczepem.
DwanajsławniejszegimnazjonyAtennosiłynazwęAkademiaiLyceum.Obiete
nazwyweszły,podobniejakgimnazjon,dojęzykaokreślającegotypyszkółeuropejskich.
Nauczaliwnichwybitnifilozofowie,nawetnielubiącyzbytniosportusofiści.Zaglądałtu
ifilozofSokrates.Akademiazostałazorganizowananaterenieistniejącegotuwcześniej
gaju,wedługlegendy,należącegodobohaterawojnytrojańskiejAkademosa,odktórego
wzięłaswojeimię.Najsławniejszymjejuczniem,azczasempatronującymjejnauczycielem
byłsamPlaton.
GimnazjonyrozwijałysięszczególnieburzliwiemniejwięcejodIVw.p.n.e.wepo-
cehellenistycznej.Choćdokońcautrzymałycharaktermiejsca,wktórymodbywałysię
ćwiczeniacielesne,corazbardziejprzybierałycharakterzbliżonydowspółczesnejszkoły
średniej:doszłydonichbibliotekiisalewykładowe.Wbrewswejnazwie,oryginalnie
określającejćwiczeniagimnastyczne,stałysięszkołamipreferującymiwykształceniein-
telektualne.Ijakotakieweszłydotradycjiszkolnictwaeuropejskiego,razemzeswym
nazewnictwem:gimnazjum,liceum,akademia.
Sposobempublicznegodemonstrowaniaumiejętnościefebówprzedpublicznością
byłygymnopedia,popisytaneczno-gymniczneodbywanewtaktmuzyki.Ichistotęstano-
wiłyćwiczeniazbioroweirównoczesnyśpiewchóralnywykonywanyprzezdwawspółza-
wodniczącezespołychłopcówiżonatychmężczyzn.Podczaspokazówgymnicznychich
uczestnicywykonywaliruchyrąkinógnaśladująceposzczególnekonkurencjesportowe,
szczególniewalkizapaśniczeipankration.
Gymnopediawchodziływskładrozmaitychświątitowarzyszącychimigrzysk,nieko-
niecznietylkosportowych.Donajwiększychnależałyigrzyskapanatenajskie–Panathenaia.
Obchodzonojezokazjiurodzinpatronkimiasta,Ateny,w28dniumiesiącahekatombajon,
któryprzypadałnaśrodeklata,wprzybliżeniukonieclipcaipołowęsierpnia.Uroczystości
rozpoczynałysięjednakwcześniej,bo21dniahekatombajonu.PoczątkowoPanatenaje
obchodzonodorocznie,aleod566r.p.n.e.odbywanojecoczterylata,podobniejak
olimpijskie,alewtrzecimrokucykluolimpijskiego.Dopokazówgymnicznychodczasu
panowaniaPizystratadołączonokonkursrecytatorówpoezjiepickiej(rhapsodoi),odby-
wającysięwteatrzeDionizosaustópAkropolu.StronęmuzycznąPanatenajówwzmocnił
Perykles,budującnieopodalgmachOdeonu,gdzieodbywałysięodtądkonkursymuzyków,
szczególniegrającychnafletachikitarach.GłówneuroczystościPanatenajówodbywałysię
wnocyz27na28dniahekatombejonu,kiedytoodbywałosięnocneczuwanieAteńczy-
kówwoczekiwaniunaporannąprocesjękońcowąświęta.Procesjiprzewodzilisponsorzy
iorganizatorzyigrzysk,określanijakoathlothetai,następniearchontowie,czyliprzełożeni
stanowiącywładzemiasta,naczelektórychkroczyłichprzywódcaprytaneis.Tużzanimi
posuwałysiędziewczętazartystyczniezaplatanąprzezczterylataozdobnąlinąowiniętą
wokółspecjalnegomasztu,następniehoplici,jeźdźcykonni,rydwany,wreszcieofiarnicy
prowadzącyzwierzętaprzeznaczonenaofiarydlabogini.Trasaprocesjiobejmowaładrogę
odBramyDipylońskiejprzezAgorę,miejscespotkańidyskusjipublicznych,naAkropol.
Tunastępowałgłównypokazwpostacigymnopediów,mającywpoićAteńczykomdumę
zichmłodzieży.Niebyłatojedynaformaprezentowaniapubliczniepięknaludzkiego
ciała.ZwłaszczawAtenachorganizowanomniejwięcejodIVw.p.n.e.imprezyonazwie
