Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
HISTOLOGIA
Dyfuzjabiernaiułatwiona
komórek.Energiatransportujestczerpana
zgradientustężeńNa+lubróżnicystężeń
Tenrodzajtransportuzachodzizapomo-
transportowanychzwiązkówprzezbłonę.
cądwóchrodzajówbiałektransbłonowych:
Transportowanacząsteczkawiążesięzczą-
białekkanałowychibiałeknośnikowych.
steczkąbiałkanośnikowegobłonyszczyto-
Zapomocątegomechanizmutransporto-
wejczęścikomórki.PonieważstężenieNa+
wanesągłówniejonynieorganiczneinie-
nazewnątrzkomórkijestduże,jonyprze-
wielkiecząsteczki.Energiadotransportu
pływajądownętrzakomórki,pociągającza
jestczerpanazróżnicystężeńjonówlub
sobącząsteczkiglukozylubaminokwasów.
cząsteczek,akierunektransportujestod
stężeniawyższegodoniższego.
Transportczynny
Wkompleksachbiałekkanałowych
znajdująsięhydrofilnekanały
,przezktó-
Tenrodzajtransportujonównieorganicz-
reprzepływająbiernienieorganicznejony
nychimałychcząsteczekprzezbłonę
iniekiedyniewielkiecząsteczki.Przezka-
przebiegaprzeciwkogradientowistężeń
nałymożeprzepływaćtylkojedenrodzaj
transportowanejsubstancji,odstężenia
jonówlubniekiedykilkaichrodzajów.
mniejszegodowiększego,izużywaenergię.
Białkanośnikoweprzejściowowiążą
Biorąwnimudziałkompleksybiałektrans-
transportowanejonyicząsteczki,poczym
błonowych,mającychaktywnośćadenozy-
zmieniająswojąkonformację,przenosząc
notrifosfatazy(ATP-azy),którepompują
jenadrugąstronębłony
.Białkanośnikowe
jonynieorganiczneorazwielerodzajów
mogąbyćuniportalne(uniporty)–trans-
cząsteczek.Takiekompleksybiałkoweno-
portowaćtylkojedenrodzajjonówwjedną
sząnazwępompjonowychlubpompczą-
stronę.Białkasymportalne(symporty)
steczkowych.Wtensposóbsątranspor-
mogątransportowaćwjednąstronęjed-
towane(pompowane)jonynieorganiczne:
nocześniedwarodzajejonówalbojeden
Na+,K+,Ca2+iH+.Zapomocąpodobnego
rodzajjonównieorganicznychicząstecz-
mechanizmuzkomórkiwypompowywa-
kijednegorodzajuzwiązkuchemicznego.
nychjestwielecząsteczekbiorącychudział
Białkaantyportalne(antyporty)mogą
wmetabolizmie,atakżecząsteczkikseno-
wreszcietransportowaćdwarodzajejonów
biotyków,toksyniinnych.
albojonyicząsteczki,alewprzeciwnych
kierunkach(rycina3.4).
Pompyjonowe
Białkakanałowesąnaogółzamknięte.
CząsteczkaśródbłonowejATP-azyNa+/
Mogąotwieraćsiępodwpływem:
/K+(pompasodowo-potasowa),która
•zmianyładunkuelektrycznegobło-
jest„otwarta”nawewnętrznejpowierzchni
ny,
błony
,hydrolizujeATPdoADPiP
iiule-
•wiązanialigandu(cząsteczeksygnało-
gafosforylacji(rycina3.4).Jednocześnie
wych),
wiążedoswojejcząsteczkiNa+.Energia
•czynnikówmechanicznych(np.zgię-
hydrolizyATPużytazostajedozmiany
ciemikrokosmkówkomórekzmysło-
konformacjiATP-azyijej„otwarcia”na
wychsłuchowych).
zewnętrznejpowierzchnibłony
.JonyNa+
sąuwalniane,azcząsteczkąATP-azywiąże
Transport
hydrofilnych
metabolitów,
sięK+.Jednocześnienastępujedefosfory-
np.glukozyczyaminokwasówdoizko-
lacjaATP-azy
,zmianakonformacjijejczą-
móreknabłonkowychjelitaodbywasię
steczkiipowrótdostanu„otwarcia”powe-
wdużejmierzezapomocąbiałeknośniko-
wnętrznejstroniebłony
.Wwynikukażdej
wychbłonyszczytowejipodstawnejczęści
zmianykonformacjicząsteczkiATP-azysą
