Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KOMÓRKA
41
Szlakiprzekazywaniasygnału
wewnątrzkomórki
du,którenapływajądocytosolukomó-
rekprzezbiałkakanałowe–receptory
wiążącetrifosforaninozytolu(IP
3).IP
3
powstajepoprzecięciucząsteczkidifos-
foranufosfatydyloinozytolu(składnika
błon)przezfosfolipazęC.Tenostatni
enzymaktywowanyjestprzezbiałko
G,którejestpobudzaneprzezreceptor
wiążącyhormon,np.endotelinę(patrz
s.45).ZwiększeniestężeniaCa2+wcy-
•SzlakinformatoraIIrzędu,cGMP
tosoluwywołujeróżnorodnereakcjeko-
(cykliczny
guanozynomonofosforan).
mórek.
cGMPjestsyntetyzowanyprzezcykla-
•SzlakkalmodulinyiCa2+.Tenszlak
zęguanylanowązGTPirozkładany
jesturuchamianypodobniejakwprzy-
przezfosfodiesterazęcGMP
.Cyklaza
padkuszlakufosfolipazyCiCa2+.Kie-
guanylanowajestaktywowanaprzeztle-
dyjednakCa2+wcytosoluosiągnąod-
nekazotu(NO)ipeptydowehormony
.
powiedniodużestężenie(około1HM),
Przykłademdziałaniategoszlakujest
aktywująkinazyzależneodCa2+,fosfa-
rozkurczkomórekmięśnigładkichna-
tazyikalmodulinę,którewiążąsięwte-
czyńkrwionośnychiobniżenieciśnienia
dyzinnymibiałkamiprzekazującymi
krwi,wzbudzanieerekcjiprącia(patrz
sygnał.
s.674)orazudziałwmechanizmiewi-
•SzlakkinazMAP(ERK).KinazyMAP
dzenia(patrzs.436).
(ang.mitogenactivatedprotein–białko
•szlakinformatoraIIrzędu,cAMP
aktywowanemitogenem)tworząwcy-
(cykliczny
adenozynomonofosforan).
toplazmiełańcuchprzekazującysygnał
cAMPjestsyntetyzowanyprzezcyklazę
dojądra.NależądorodzinybiałekERK
adenylanową(aktywowanąprzezhor-
(ang.extracellularsignalregulatedkina-
mony
,m.in.adrenalinę)irozkładany
ses–kinazyregulowanesygnałamizze-
przezfosfodiesterazęcAMP
.cAMPak-
wnątrz).Sygnałyotrzymująodaktywo-
tywujekinazęA,którawtedyfosfory-
wanychreceptorówbiałkaG(albojego
lujeresztyserynywróżnychbiałkach,
odmianybiałkaRAS)lubkinazytyro-
aktywującjewtensposób.Białkami
zynowejpoichzwiązaniuzcytokinami
takimisąenzymy–kinazafosforylazy
iinnymibiałkami.Sygnałysąprzekazy-
isyntazyglikogenu.Ichfosforylacja
wanedojądra,gdzieaktywujączynniki
prowadzidorozpaduglikogenuiza-
transkrypcji.
hamowaniajegosyntezywkomórkach
•SzlakbiałekSTAT–JAK.Jestdrogą
wątrobowych.Podjednostkaaktywnej
przekazaniasygnałubezpośredniozbło-
kinazyAmożetakżeprzenikaćdoją-
nykomórkowejdojądra,zpominięciem
dra,gdziefosforylujeczynniktrans-
dodatkowychkinaziinformatorówII
krypcjiCREB,włączająctranskrypcję.
rzędu.BiałkaSTAT(ang.signaltrans-
PonadtocAMPmożedziałaćzpominię-
ducersandactivatorsoftranscription–
ciemkinazyA,otwierająckanałyjono-
przekaźnikisygnałuiaktywatorytrans-
wewbłonachkomórekwęchowychczy
krypcji)sączynnikamitranskrypcji.Po
wneuronachczuciowych,coprowadzi
aktywacjireceptoradlakinazytyrozy-
dodepolaryzacjibłoniprzekazaniaim-
nowejJAK(Januskinase),białkaSTAT
pulsunerwowego.
wiążąsięztąkinaząisąprzezniąfos-
•SzlakfosfolipazyCiCa2+.JonyCa
forylowane.FosforylowaneSTATprze-
sąuniwersalnyminformatoremIIrzę-
mieszczająsiędojądra,gdzieaktywują
Sygnałpoprzejściuprzezbłonękomórko-
wąjestnastępnieprzekazywanyprzezcy-
toplazmę,azniejczęstodojądra,wktó-
rymwzbudzaaktywnośćgenu(genów).
Istniejekilkaszlakówtakiegoprzekazu
sygnału:
