Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
XVI
dowspółczesnychtrendów,książkamojastarasiępoka-
zaćrealne(aniedomniemane,popularne)faktyzwiedzy
oroślinach.Historycznejnauceiwiedzyprzypisujesię
dzisiajczęstofałszyweceleinadmiernekompetencje,co
zkoleiwykorzystujesiędouwiarygodnianiadzisiejszych
popularnychteznatematlekuroślinnego.
Historycynaukiznajdątuszczegółyzdzie-
jówmedycyny,chirurgii,farmacji,chemiiiprzyrodo-
znawstwa,wtymlicznepozycjezzakresuterapii,chemii
ichirurgiinieuwzględnianedotądwopracowaniach.
Opisałemzlicznychmałoznanychźródełdziejetakich
zagadnieńnaukowych,jak:dedukcjabiologicznegocha-
rakteruczynnikazakaźnegonapodstawiewiedzytoksy-
kologicznej,początkimikrobiologiilekarskiej,początki
poszukiwańśrodkówprzeciwdrobnoustrojowych,bada-
nianaturalnychmateriałówopatrunkowychwchirurgii
przediponarodzinachantyseptyki,chemięfarmaceu-
tycznąsurowcówleczniczychwXVIIIwieku,czypo-
czątkitechnikmikroskopowychwfarmakognozji.
Rozpoczynającybadanianaukowe,któ-
rychobiektembadawczymlubźródłemsubstancjijest
roślinaczygrzyb(magistrancikierunkówprzyrodni-
czych,doktoranci,pracownicynauki),będąmogliztej
książkipoznaćhistorięproblemubadawczegoimetod
badaniadanejgrupysubstancjialbokonkretnychgatun-
kówiznajdąliteraturętematuoraznajważniejszeodkry-
ciaistotnedlapoznaniazagadnienia.Dlategocytujęsta-
rąbibliografię,nieujętąwinternetowychrepozytoriach
publikacji.
Większośćzprezentowanychtuzagadnieńniezo-
staładotychczasopisanawopracowaniach,jeślipomi-
nąćprzyczynkiiurywki,główniezagraniczne.Sąnp.
historietoksykologii,ależadnanieeksponujeroślinjako
obiektubadańanimetodbotanicznychjakopodejścia
badawczego.Podobnie,sąhistoriechirurgii,ależadna
niewspominaoposzukiwaniusurowcównaturalnych
naopatrunkianinaturalnychantyseptyków.Sąhistorie
kosmetologii,ależadnanieukazujezwiązkówzbotaniką
anitymbardziejfarmacjączychirurgią.Sąhistorieflo-
rystyki,ależadnaniepokazujejejjakonarzędziapozna-
nialokalnychzasobówroślinleczniczych.Whistoriach
chemii,jakiwhistoriachfarmacjibrakwątkuchemii
farmaceutycznej,zwłaszczawXVIIIwieku.Whisto-
riachbotanikibrakwątkusłużebnościtaksonomiidla
farmacjijakonarzędziadoposzukiwaniaźródłaleku,tj.
typowaniagatunkówjakopotencjalnielecznicze.Wresz-
cieniktnieopisałmetodbadawczychwfarmacjiprzed
XIXwiekiem.PołożyłemnacisknaXVIIIiXIXstulecie,
bowcześniejsze,renesansowedziejefarmacji(imedy-
cyny)sąjużopisanestandardowowwieluklasycznych
opracowaniach,ajednocześnieśniemalniemająwpły-
wunanasząwiedzę.ZatoodXVIIIwiekuzaczynająsię
odkrycianaukoweskutkującedodziś,wartojeznać.
Najszerzejpoświęciłemsięnastępującymproble-
momzdziejówpoznaniaroślin:1)jakabyłarolabotani-
kiwpoznaniusurowcówroślinnychprzednarodzinami
taksonomiiroślinijakiezmianyprzyniosłataksonomia?
2)Jakiepodstawyklasyfikowaniaidefiniowaniaroślin-
nejmateriimedycznejstosowanowdobietaksonomii
rośliniprzednią?3)Jakikiedynarodziłasięfarma-
kognozja?4)Jakewoluowałylubcorewolucjonizowało
metodyposzukiwaniaibadaniasurowcówroślinnych?
5)Jakichbodźcówimetoddostarczyłysobiewzajemnie
wiedzaoroślinieioleku?
Botanikajakodziedzinafarmacji
Chwilanarodzinbotanikifarmaceutycznejjakonauki
jestzkilkupowodówtrudnadowskazania.Znajomość
roślinleczniczychjakodziałwiedzyoscylujebowiem
gdzieśpomiędzypradawnąmedycynąanowoczesną
farmakognozją.Jestwięcbotanikaroślinleczniczychza-
wieszonagdzieśmiędzyprzeszłościąachwilądzisiejszą.
Rozumiemy,żedziełaoroślinachleczniczychist-
niejąwmedycynieodzawsze,bowiemtowłaśnierośliny
sągłównymźródłemlekuwcałejhistoriiterapii.Ztego
powoduznawcąroślin,czylibotanikiem,musiałbyć
najdawniejszylekarz.PodrugiewiększośćXVI-iXVII-
wiecznychdziełoroślinachtraktuje,przyokazjiopisu
botanicznego,ozagadnieniachleczniczych:osurowcu,
działaniu,zastosowaniu,anawetwspominaoprepa-
ratachizalecanejterapiinakonkretnechoroby.Takie
dziełapisanozpotrzebypraktycznej.Herbarze(zielniki)
renesansowepełnesąinformacjilekarskichiterapeu-
tycznychokolejnychgatunkachleczniczych.Ichlektura
prowadzidowniosku,żewiedzaoroślinachleczniczych
topoprostudziałmedycyny.
