Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.3.Etymologiaileksykografiamedyczno-farmaceutycznaorazhistorianaturalna
33
czasuwprowadzenialiścibukko,niedochodziłyteż
żadnewXIXw.).
Turkiestan.Notatkęomateriimedycznejtego
krajupodałDragendorff1872,liczyona11surow-
ców,zktórychrozpoznałbotanicznietylko:owocsu-
makugarbarskiegoRhuscoriariaL.,nasionaportulaki
PortulacaoleraceaL.,bulwkiAsphodelusramosusL.,
kwiatyStyphnolobiumjaponicum(L.)Schott,korzenie
bertramuAnacycluspyrethrum(L.)Lag.,nasionababki
jajowatejPlantagoovataForssk.[=P.ispaghulaRoxb.
exFleming]iowocnanerczuwschodniegoSemecar-
pusanacardiumL.fil.Podałbibliografięhistorycznych
iwspółczesnychmuopracowańmateriimedycznejifar-
macjiarabskiej.
TybetiMongolia.Pierwszyopismedycy-
nymongolskiej,zawierający58surowcówleczniczych,
opublikowałRehmann1811.Podałnazwysurowców
pismemtybetańskimztranskrypcjązesłuchu(Laufer
1900(2):49n).Namedycynętybetańskąjakocałośćina
tamtejsząmaterięmedycznązwróconouwagęokoło
1890r.dziękirosyjskiejwystawienaukowo-przemysło-
wejwKazaniu(Jabłonowski1890:264).Wkolekcjima-
teriimedycznejwWiedniuznajdujesięzbiór132próbek
materiimedycznejzTybetu(Kletter2007:100)zprze-
łomuXIXiXXw.Laufer1900(2):56-71opisałokoło50
surowców,ichgrup,np.gorzkie,lubgotowychleków,np.
pigułekczymaści,słaborozpoznanegatunkowo;wiele
znichznanojużzresztązinnychmedycynistosowano
nawetwEuropie.Klasztorytybetańskiezaopatrywały
wlekinietylkoTybet,aleprawiecałąMongolię(Laufer
1900(2):49n),stądtrudnobyłoodróżniaćmedycynęty-
betańskąodmongolskiej-izwykleopisywnojełącznie.
Próczpowyższegomamykilkapojedynczychsurow-
cówroślinnych,którereprezentująposzczególneodległe
odEuropyZachodniejkrajelubmiejscapochodzenia:
Rosja.PoprzeztenkrajdoEuropyimportowano
surowceleczniczezChin,przedewszystkimkorzenie
rzewienia,istądzwanojewfarmacjirosyjskimilub
chińskimi.Rosjawprowadziłanarynkieuropejskiekil-
kawłasnychtowarówleczniczychiużytkowych,których
nazwyutrwaliłysięwjęzykufarmacji:1)gummiOren-
burgense(=gummiUralense)-żywicznacieczwycieka-
jącazkłódmodrzewiLarixMill.,gdyspalająsięażdo
rdzenia(Murray1793(1):26),produktzOrenburganad
rzekąUral;2)oleumrusci-dziegiećbrzozowy,destylo-
wanyzkory(Hahnemann1793(1.1):208).Dziegiećsłu-
żyłgłówniedowyprawianiaskórjuchtowych;byłbardzo
znanyrównieżjakowyróbkojarzonyzPolską:pol.dzie-
giećlubros.djogot’(дёготь)dałowXIXw.jegonazwę
amer.dagget.Poszukiwanianowychgatunkówroślin
kandydatównagatunkilecznicze(iużytkowe)podjęto
naSyberiipoIIwojnieświatowej.
Tatry.Brückmann1727aopisałzTatrpodwzglę-
demfarmaceutycznymkosodrzewinęPinusmugoTurra
podnazwąkoszodrewina,anazwęjejżywicyopubliko-
wałwformiekoszodrewinowyoley.Następnie(Brück-
mann1727b)opisałwpodobnysposóblimbęPinus
cembraL.podnazwąlimbowedrewoijejżywicę-lim-
bowioley.Nazwytepodałonjakosłowackie(«quod
SlaviKoszodrewinavocitant»).Nazwęolejkuzdrewna
kosodrzewinyzacytowałpotemwleksykonieaptekar-
skimHahnemann1795(1.2):507.Żywicekosodrzewiny
ilimbywfarmacjieuropejskiejzadomowiłysięjednak
podinnyminazwami,odpowiednio:balsamumHunga-
ricum-nbalsamwęgierski”ibalsamumCarpathicum
-nbalsamkarpacki”,obecnymitakżewzacytowanych
dziełachBrückmanna.WiększaczęśćKarpat,odŻyli-
nypoBraszów,leżaławCesarstwieAustriackim,później
Austro-Węgierskim.
Rumunia.Roślinnesurowcejadalneużywane
przezWołosówiMołdawianopisałCzihak1853.Wie-
leroślinleczniczychtraktowanotamjakojadalne.Nie
przyciągnęłotozainteresowaniafarmacji.
4.3
Etymologiaileksykografiamedyczno-
-farmaceutycznaorazhistorianaturalna
Źródłaprzekonująnasłatwo,żeznacznaczęśćwiedzy
ojakimśobiekcielubzjawiskuzawartabyłakiedyśwsa-
mejnazwie.Wnauceosurowculeczniczymiwmedycy-
niebadanieznaczeniaipochodzenianazwuzupełniało
wiedzęmedycznąifarmaceutyczną,naderskromną.Na-
zwywieluroślinleczniczychimateriimedycznejsąrze-
czywiścieznaczące,zawierającistotnąwskazówkęoich
właściwościachleczniczychbądźużytkowychiichdzia-
łaniuleczniczymbądźszkodliwym.Zadaniewyłożenia
