Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.5.Surowce„roślinne”powstałeprzyudzialeowadów
19
życach,zMinorki,narboński,dziki(leśny),dziewiczy
(najpłynniejszafrakcja).
2.Owadybarwierskiestosowanewcałości:
a)kermes(nazwysurowca:cocca!baphicae,gra-
nachermes,granatinctorum).Surowcemsąwysuszone
samiceowadówKermesvermilioPlanch.orazK.ilicis
(L.)Fabr.[=CoccusilicisL.]żerującenagałązkachdębu
kermesowegoQuercuscocciferaL.idębuostrolistnego
Qu.ilexL.Czerwonysokzwnętrzatychowadówtosuc-
cuschermes;
b)koszenila(nazwysurowca:coccivermiculo-
rum,coccinella,coccionella,cochinilla,coccumAmerica-
num,coccus,Coccuscacti,coccusIndicusipoprzerobie
nabarwnik:purpuravegetabilis,magisterium!coccinil-
lae).SurowcemsąsamiceowadówDactylopiuscoccus
Costa[=CoccuscactiL.]zebranezpędówkaktusaopun-
cjikoszenilowejNopaleacochenillifera(L.)Salm-Dyck
[=Opuntiacochenillifera(L.)Mill.;Cactuscochenilli-
ferL.].Barwniksporządzonyztychowadówprzezich
gotowaniezwodąiałunempotasowymKAl[SO
4]
2∙
12H
2Onosiłnazwękarmin(carminum).Istniałysorty
koszeniliróżniącesiębarwą,comiałowynikaćzróżne-
gosposobuuśmiercaniaowadówlubporyzbiorusamic;
podwzględemużytecznościbyłyrównorzędne:grana
fna,cochinillajaspeada,grananigra,cochinillasylve-
stris,granasylvestria;
c)czerwiec
polski
Porphyrophorapoloni-
ca(L.)(nazwysurowca:coccumchermesinumPoloni-
cum,coccumPolonicum,coccumradicumtinctorium,
coccusradicum).Surowiecstanowiłyteowadyzebrane
zkorzeniroślinżywicielskich:czerwcatrwałegoScle-
ranthusperennisL.,znacznierzadziejczerwcarocznego
S.annuusL.ijastrzębcakosmaczkaHieraciumpilosel-
laL.WXVIIw.wymienianoteżbyćmożebiedrzeniec
mniejszyPimpinellasaxifragaL.orazkorzeniedębu
QuercusL.(siewek?);
d)czerwiecormiańskiPorphyrophorahame-
liBrandt(nazwasurowca:coccumArmeniacum).Surow-
cemsąteowadyzebranezkorzenitraw:Aeluropuspun-
gens(M.Bieb.)K.Koch[=PoapungensM.Bieb.]itrzciny
pospolitejPhragmitesaustralis(Cav.)Trin.exSteud.
3.Galasy-patologicznewyroślatkankiroślin-
nejpowstałenamłodychgałązkach,pączkachliściowych
ipędowychlubliściachróżnychgatunkówkrzewów
idrzew.Powstająwskutekpodrażnianiatkankiroślinnej
wnastępstwieskładaniadoniejjajirozwojuwniejlarw
owadów;rozrosttkankitworzydomdlalarw:
a)galasróżany(nazwysurowca:bedeguar,
spongiacynosbati,spongiarosarum,spongiolaeerosis
sylvestribus,funguscomosus,funguscynosbati,fungus
rosarum).PowodujegoowadDiplolepisrosaeL.[=Rho-
ditesrosaeL.;CynipsrosaeL.]naróżnychleczniczychga-
tunkachróż(RosaL.).Innerzadkowymienianeowady:
CynipsbrandtiiRatxeb.iMesoleptusspp.;
b)galasydębowe-powstałenaróżnychczęś-
ciachdębówQuercusL.:
•
gallaeItalicae(=gallaedeMorea;gallaeGallicae,
gallaeIstrianae)-wywołaneprzezCynipsquercus-
-cerrisNeesnagałązkachdębuburgundzkiegoQu.
cerrisL.Sortytegosurowcawskazująjakośćlub
wygląd:gallaemarmonigae,gallaeaugustinaeigal-
laeverinae;
•
gallaeGermanicae-przezCynipsquercus(Fou-
rcroy)[=C.quercus-ramuliL.]naliściachdębu
szypułkowegoQu.roburL.ibezszypułkowegoQu.
petraea(Matt.)Liebl.,awichzastępstwiestosowa-
notewywołaneprzezC.quercus-foliiL.naspodzie
liściQu.roburL.;
•
gallaeLevantiace(=gallaeHaleppenses;gallaeIn-
dicae)-przezCynipsgallae-tinctoriaeOliv.naga-
łązkachQuercusinfectoriaOliv.[=Qu.lusitanica
Lam.var.infectoria(Oliv.)A.DC.].Około10sor-
tówwedług(niezależnie)kształtulubregionupo-
chodzenia:
-gallaeSyriacae,gallaeMossulicae,gallaeHalep-
penses,gallaeTripolitanae,gallaeTurcicae,gallae
Smyrnenses,
-gallaenigrae,gallaecoeruleae,gallaevirides,gal-
laealbae,gallaemarmorines,gallaeHaleppenses
coronatae;
•
gallaeHungaricaeorazgallaeasininae(=?gallae
onicidae)-niejasne,zśrodkowoeuropejskichdę-
bówQuercusL.;
•uvaquercina-wywołaneprzezAndricusquercus-
-radicis(Fabr.)[=Cynipsquercus-radicisBosc.]na
cienkichkorzeniachdębuszypułkowegoQuercus
roburL.;
