Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Częśćpierwsza.Starożytność
jestmagią,wróżbami.Stosunkimiędzyludźmiokreślaskomplikowanyceremoniał.
Wiarawsprawcząrolęniebanieprzeszkadza,abypojawiłysięideewyrażająceprze-
konanieomożliwościkształtowaniajednostkowegolosuzasadniczowdrodzeak-
tywnościczłowieka.Rodzisięoptymistycznawizjazbudowaniastabilnegoporządku
społecznego.Dostrzegasięjednakwieleróżnorodnychprzesłanekbardzoczęstowa-
runkującychosiągnięcietegoideału.Pojawiasięwówczasprzekonanie,żestabilność
państwazależyod:porządkumoralnego-li,państwa-kuoiprawa-fa.Stądzpunk-
tuwidzeniacywilizacjizachodniejnależydostrzecwChinachrodzajnihilizmupraw-
nego.Ponieważcentralnypunktzajmująobyczajinormymoralne,prawomatylko
zastępczycharakter.Pierwszorzędneznaczeniemazachowaniedobregoobyczaju-li.
Ponieważskuteczniepowinnosięrządzićzapomocąobyczaju-li,zadanietakie
możnapowierzyćwyłączniekaściewykształconychurzędników-żu.Ogólniebrak
rozróżnienianatradycyjnedziałyprawa(publiczneiprywatne),prawozaśstanowią
głównienormyprawnokarneiprawapodatkowe.Niewystępująwyspecjalizowane
zawodyprawnicze,afunkcjepubliczne,wtymsędziowskie,policyjne,oskarżyciel-
skie,powierzałwybrańcomcesarskidwór.Prawomazzasadycharakterstanowy.
Oryginalnierozumianoistotępaństwa-tonpaństwośrodka”,dlaktóregoformalne
graniceniemiałyznaczenia.Rozróżniasiępaństwowścisłymrozumieniuiświat
zewnętrznyniepoddanywładzycesarza.Państwoniebyłorozumianejakoorgani-
zacjapolityczna,leczjakotwórsłużącydodoskonaleniamoralnegoiobyczajowego.
Rozumianebyłojakociałozjegogłową-cesarzemjakonsynemnieba”.Uzasadniane
iinterpretowanebyłoteologicznieiwefekcienieodróżnianowładzyświeckiejiwła-
dzyduchownej.
WokresiedynastiiCzoudonajważniejszychnurtówchińskiejmyślifilozoficznej
ipolityczno-społecznejnależałypoglądy:Lao-cy(taoizm),Konfucjuszaijegoszko-
ły,Mo-Tsyijegozwolenników,JangCzuiszkołyprawników,nauwagęzasługują
równieżideeSunTzu.
1.Lao-cy
Sprawiedliwościąkierujesiępaństwem,przebiegłościązdobywaoręż,bezczynnością
stajemysiępanamiNiebios.
21
Brakpewnychdanychotejpostaci.NazywanogoLao-cy(Lao-Tsy,Laozi,Lao-Tse,
LaoTse),coznaczyStaryMistrz.FaktycznienazywałsięLi.Prawdopodobnieurodził
się,gdypanował21.cesarzdynastiiCzou-TsingWang(606-585p.n.e.)wpaństwie
Chu.Lao-cyniezajmowałsiępolityką,byłponoćbibliotekarzemarchiwumpań-
stwowegowLoJong.Uschyłkużyciaporzuciłtozajęcieiudałsięwzupełneodosob-
nienie,naZachód.Wczasietejwędrówkinażyczeniecelnikanapisałswąfilozofię
zawartąwpięciutysiącachznaków.Tymsamymsprzeniewierzyłsięwłasnejzasadzie
nauczaniabezsłów.OdIIIw.dziełotonositytuł:Taoteking.Jegoautentyczność
