Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Głównedoktrynypolityczno-prawnestarożytnychChin
43
IdeałpaństwaMo-tsytohierarchicznaorganizacjaopartanawzajemnejmiłości,
poddanarządommądregowładcy.Maondbaćoto,abyludżyłdostatnio.Rzą-
dywładcysłabegoiniezaradnegomusząprowadzićdoubóstwa,ludziezaśprzede
wszystkimchcąunikaćchorób,nędzyinieszczęść.Możeimtozapewnićpaństwo
opartenaidealemiłości.Mądrzerządząc,panującyniemarnotrawiwysiłkuludzi,
ponieważichpracajestźródłempomyślności.Stądszkodawysiłkunatworzeniedóbr
kultury,muzykęiinnerozrywki.Mo-tsybyłprzeciwkowystawnymceremoniom,
zwłaszczapogrzebowym;uważałjezabezsensowne.
Państwomusiwykorzystywaćnajzdolniejszych.Obowiązkiiprawapowinnybyćod-
powiedniedoosobistychzasług,aniewynikaćzinnychpowodów.Każdyjestzobo-
wiązanyjaknajlepiejczynićto,copotrafi.Wtakzorganizowanymspołeczeństwie
niezabraknieanibezpieczeństwa,anipotrzebnychśrodkówdożycia.Ludzibied-
nych,zwłaszczazdolnych,należywspieraćmajątkiem,wówczasstanąsiępożyteczni
dlapaństwa.Ubogichniktnieszanujeaniniedostrzega.
WujęciuMo-tsyorganizacjapaństwowamacharakterreligijny.
PośmierciMo-tsynastąpiłrozłamwjegoszkole.HanFeiTsywspomina,żejego
następcyposzliwtrzechkierunkach,naczelektórychstali:SiangLi,SiangFuiTeng
King.
33
4.JangCzu
Albowiemten,ktosiępotraficieszyćżyciem,nigdyniepopadawnędzę,aten,kto
potrafiunikaćtroskikłopotów,nigdyniestarasięzdobyćbogactwa.
OJangCzubrakdanychbiograficznych.Pośrednieinformacjepozwalająnaokreś-
lenie,żeżyłonmiędzy395a335r.p.n.e.Wiadomoteż,żeprzebywałwstolicykró-
lestwaWei,mieścieLiLiang,którebyłojednymzgłównychośrodkówkulturowych
Chin.
Ateistycznaimaterialistycznadoktrynategofilozofastanowiławyraźnąantytezę
idealistycznychkoncepcjiKonfucjuszaiMo-tsy.Niestety,niezachowałysięorygi-
nalnedziełaautoraipoznajemyjepośrednioztekstówinnychautorów,częstopole-
mizującychztezamiJangCzu.GłównetezyzawieratraktatLie-tsy.
DlaJangCzuniebojestpuste.Człowieksammożedecydowaćoswoimpostępowaniu.
Jegoszczęścieinieszczęściesąwynikiemwłasnychdążeńidziałań.Ponieważżycie
człowiekajestkrótkie,powinienonkierowaćnimtak,abyprzebiegałoszczęśliwie.
Śmierćjestkońcemżycia;późniejczłowiekstajesięjedyniencuchnącązgnilizną”.
Zmysłyczłowiekaprzesądzająojegoinklinacjach,arozum-oumiarzewkorzysta-
34
