Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.Poglądypolityczno-prawneWschodu
53
władzrzymskichwsprawachniedotyczącychreligiiwiążąwszystkichŻydów.Ucisk
naroduŻydówjestkarą,którąnależyodpokutować.
Talmudzawieraopispożądanychcechkażdegoprzełożonego,takżemonarchy.
Podkreślasięwnimzaletysilnejjednoosobowejwładzy,musionajednakliczyćsię
zwoląnarodu.Powołaniepanującegomusipoprzedzićkonsultacjazludem.Szcze-
gólniepodkreślasięmoralnewalorypanującego:sprawiedliwość,skromność,nie-
wywyższaniesięponadinnych.Zdecydowanejkrytycepodlegająprzedewszystkim
ci,którychpostępowaniejestwyrazempychy.WTalmudziepokazanesąteżmoralne
niebezpieczeństwazwiązanezesprawowaniemwładzy.
47
3.Buddyzmowładzy
Oddawanieczcitemu,komusięonanależy,mieszkaniewkrajumiłym,dobreczyny,
władzanadsobą,otonajwyższałaskajest.
Buddaurodziłsięokoło560r.p.n.e.wpaństwieMagadhanapograniczuIndiiiNe-
palu.Jegoojcembyłmożnyprzywódcarodowy.BuddanosiłnazwiskoSiddhartha
Gautama.Szybkoutraciłmatkę,wychowywałagojejsiostra.Ożenionogow16.roku
życia.Dworskie,pełneprzepychużycieniepociągałojednakGautamy.Odwczes-
nychlatprzejawiałskłonnościdomedytacji.Wwieku29latporzuciłżonęisyna,
abypoświęcićsięnauce.Rozpocząłswojąedukacjęfilozoficznąodpoznaniasztuki
medytacjisystemufilozoficznegosankhja.WdrodzedomiastaGajawczasiedłu-
gotrwałychpostówdoznałprzebudzenia,przechodzącprzezczterystadiamedytacji
doprowadzającedopoznaniaczterechprawd.Jakoprzebudzony(budda)rozpoczął
wieloletniąpracęmisyjnąorazwędrówkipopaństwieMagadhyiKosali,iinnych
okolicznychksięstwach.Udałomusięskupićwieluzwolenników.Zmarłw480r.
p.n.e.,wwieku80lat.
Buddyzmniegłosikoncepcjiwiecznościwładzy.Wprzeszłościspołeczeństwobyło
egalitarne,bezpanującego,szlachtyibraminów.Byłotospołeczeństwo,którenie
znałoprzemocyiwłasnościprywatnej.Ludzitegookresuprzenikałaniewinność.Ten
stanszczęśliwościuległjednakzałamaniu,gdypowstaławłasnośćprywatna.
WzoremzorganizowaniabyładlaBuddygmina-sangha.Wszelkiedecyzjewgmi-
niepodejmowałoDostojneZgromadzenie.
BardziejniżnaproblemyinstytucjonalneBuddazwracałuwagęnacelewładzy
isposobyjejsprawowania.Panującypowiniendbaćopoddanych,opiekować
sięnimiwchorobie,udzielaćimodpoczynku,dawaćodpowiedniepożywienieiza-
płatę.Zwierzchnikwiniendbaćnietylkooludzi,lecztakżeoichzwierzęta.
48
49
