Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
Częśćpierwsza.Starożytność
ZgodniezpodstawowymzałożeniemswojejdoktrynyBuddapostulowałwstrze-
mięźliwośćwładzywdziałaniu.Zdrada,podstęp,wojnaprowadządocierpień,dla-
tegonależyichunikać.Cechamipanującegopowinnybyć:cierpliwość,łagodność,
czystość,panowanienadsobą,znajomośćszlachetnychprawd.Maonkierowaćsię
rozumem.Niezmiernieważnejestprzestrzeganieprawaprzezpanującego.Jegosto-
sunekdopoddanych,anawetnieprzyjaciółmaprzenikaćmiłość.Nieprzymusem,
leczcierpliwościąmaonodnosićzwycięstwanadwrogiem.Jegopostawępowinna
cechowaćpowaga.Władcanietylkopowinienprzestrzegaćzasad,któreleżąupod-
stawstosunkuwładzy,aletakżeposługiwaćsiętymi,któreistniejąmiędzyrodzicami
idziećmi,mężemiżoną,przyjaciółmi,uczniamiinauczycielami.Panującyiuprzy-
wilejowanipowinniprzestrzegaćdharmy-tocechaodróżniającaludziodzwierząt:
jestniąprawo,ład,porządek.Możnająokreślićjakopodstawęładupaństwowego.
50
Braminizmreprezentujepoglądynawładzębardzosilnieosadzonewdoświadcze-
niuiwpraktyce.Poglądynatentematwyrażająpoematy:Mahabharata,Ramajana,
atakżeKsięgaManuiArthaśastra-podręczniksztukirządzenia.Wodróżnieniuod
buddyjskiejideiszczęśliwegostanuprzedpaństwowegouważasię,żeludziemusząsię
zrzeszyć,gdyżniemogąwspółżyćbezwładzypaństwowej.Stanprzedpaństwowybu-
rzybowiemaspołecznanaturaludzi,chęćposiadaniapowoduje,żewszyscyzesobą
walcząiniktdobrowolnieniepoddajesięprawu.NażyczenieludziBrahmaustano-
wiłwładzę.Państwoskładasięzsiedmiuelementów,którymisą:król,ministrowie,
terytorium,fortece,skarb,wojskoisojusznicy.
Podkreślasięznaczeniematerialnychśrodkówsprawowaniawładzy:skarbuiwoj-
ska.Monarszezalecasiępostawęaktywną,zdecydowaną,nacechowanąwiedzą
iumiejętnościamipraktycznymi.Maoncharakteryzowaćsięsamodzielnościąwdzia-
łaniuinieufnościąwstosunkudoinnych.Podstawąporządkuwpaństwieigwarancją
jegotrwałościjestutrzymanieukładukastowego,którydzielispołeczeństwonacztery
kasty.Niezmiennośćtrzechgórnychkastjestwarunkiemszczęścialudzi.
Wybranaliteratura
KornatowskiW.,ZaczątkimyśliteoretycznejopaństwienatlestosunkówwEgipcieiMezopotamii,
Toruń1949
KruszyńskiJ.,Talmud.Cozawieraiconaucza,Lublin1925
KuryłowiczM.,Prawaantyczne.Wykładyzhistoriinajstarszychprawświata,Lublin2006
PrawaHammurabiego,oprac.J.Klima,Warszawa1957
RicciottiG.,DziejeIzraela,Warszawa1956
TylochW.J.,Judaizm,Warszawa1987
