Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
ODRODZENIEPOLSKI(1914-1918)
stwazaborcze:NiemcyiAustro-Węgryzjednej,aRosjazdrugiejstrony.Wybuch
wojnywywołałnajżywszyoddźwiękwśródzwolennikóworientacjiaustro-pol-
skiej.Piłsudskirzuciłhasłowystąpieniasamodzielnejpolskiejsiłyzbrojnejprze-
ciwRosji.Nocąz5na6VIII1914r.jegokompaniakadrowawymaszerowała
zOleandrówpodKrakowemiwkrótceprzekroczyłagranicęzRosją.Celemakcji
byłopoderwaniePolakówzzaborurosyjskiegodopowstaniaprzeciwzaborcy.
Rachubytezawiodły,toteżakcjęniebawemzwinięto.
Postroniepaństwcentralnych.16VIII1914r.powstałwKrakowieNaczelny
KomitetNarodowyzJuliuszemLeonaczele.Miałatobyćnajwyższawładzawoj-
skowa,politycznaiskarbowaPolakówwGalicji.Komitetpostanowiłutworzyć
LegionyPolskieubokuarmiiaustriackiej.Stanowiskowładzaustro-węgierskich
wobectejideibyłodwuznaczne.Zjednejstronypopieranoaktywnośćpolskąpo
stroniepaństwcentralnych,zdrugiejstronyLegionomnarzuconojednakdowódz-
twoaustriackie.KoncepcjętrialistycznąuznawałwzasadziecesarzFranciszek
Józef,leczwobawie,żegalicyjscyPolacymoglibyzgłosićpretensjedozaboru
niemieckiegoizepsućsojuszWiedniazBerlinem,polskieplanytrialistycznetor-
pedowano.Napoczątkuwojnywspólnedowództwopaństwcentralnychniepod-
jęłożadnychzobowiązańwobecPolaków.
PostronieEntenty.Podobniewyglądałapoczątkowosprawapolskawoczach
rządówEntenty.Wlecie1914r.rosyjskiministersprawzagranicznychSiergiej
Sazonowprzedstawiłswymzachodnimsojusznikomplanprzesunięciazachodniej
granicyRosjinalinięOdryiodtworzeniaKrólestwaPolskiego.Autonomiatego
tworubyłanaderwątpliwa,aPolakówpoddanobydodatkowejpresjiprzeważa-
jącegożywiołuniemieckiegonaPomorzuZachodnimiDolnymŚląsku.Dlatego
teżreakcjapolskichkółpolitycznychnaogólnikowąodezwęrosyjskiegowodza
naczelnegoz14VIII1914r.byłasłaba.25XI1914r.powstałwWarszawieKomitet
NarodowyzZygmuntemWielopolskimiRomanemDmowskimnaczele,opiera-
jącyswenadziejenaRosji.Zwolennicyorientacjirosyjskiejnieuzyskaliprawienic.
PolakówitakwcielanodoarmiirosyjskiejjakoobywateliImperium.Utworzono
jedynieniewielkipolskiLegionPuławski,rozwiązanyjużwpaździerniku1915r.
Drugirokwojny.StanowiskoRosjinieuległozmianienawetpowycofaniusię
RosjanzKrólestwaPolskiegowlecie1915r.Ewakuowanowówczasdużączęść
potencjałuprodukcyjnegoKrólestwaorazokoło800tys.osób.WRosjiznalazłosię
około1mlnuchodźców,nieliczącokoło600tys.Polakówwcielonychdowojska
rosyjskiego.5VIII1915r.wopuszczonejprzezRosjanWarszawiepowstałCen-
tralnyKomitetObywatelskizeZdzisławemks.Lubomirskimnaczele.Powkroczeniu
NiemcówiAustriakówdoKrólestwakierownictwoniemieckichwładzokupacyjnych
wWarszawieobjąłHansvonBeseler.Odrębnegubernatorstwoaustriackiemiało
siedzibęwLublinie.
Drugirokwojnynieprzyniósłwiększychzmianwsprawiepolskiej.Wewrześ-
niu1915r.frontwschodniustaliłsięnaliniiDyneburg-Pińsk-Tarnopol.Rządy
państwzaborczychstaleuważały,żezakończąwojnębezustępstwwobecPola-
ków,którzybylizmuszanidobratobójczejwalkiwprzeciwnycharmiachitona
własnejziemi.JedynywyjątekstanowiłyLegionyPolskieprzyarmiiaustriackiej.
