Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Historiarewolucji
11
MaxBorn(1882–1970),profesoruniwersyte-
tówwGetyndze,Berlinie,potemwCambrid-
geiEdynburgu,m.in.autorterminu„mechanika
kwantowa”iprobabilistycznejinterpretacjifunk-
cjifalowej.UrodziłsięweWrocławiuwrodzinie
profesoraanatomiinatamtejszymuniwersytecie.
StudiowałweWrocławiu,potemwHeidelbergui
Zurychu(matematyka).Doktoratzfizykiiastro-
nomiiotrzymałwroku1907naUniwersytecie
wGetyndze,gdziewkrótcezacząłsiępiąćpo
szczeblachkarieryakademickiej.Wroku1914
zostałprofesoremfizykinaUniwersyteciewBer-
linie.Wroku1921powróciłdoGetyngi,gdzie
stworzyłznakomitąszkołęfizykiteoretycznej,
konkurującązInstytutemNielsaBohrawKopen-
hadze.UBornapracowaliWernerHeisenberg,
PascualJordaniWolfgangPauli.ToBornzauwa-
żyłzwiązeksformułowanejw1925rokuprzez
Heisenbergamechanikikwantowejzalgebrą
macierzy,apotemwspólniezHeisenbergiemi
Jordanemnapisalipierwsząspójnąteorięme-
chanikikwantowej(słynna„dreiM¨
PopojawieniusięsformułowaniaSchr¨
annerArbeit”).
odingera
Bornwprowadziłprobabilistycznąinterpretację
funkcjifalowej.MimotakichosiągnięćNagro-
dyNoblawlatachtrzydziestychotrzymywaliza
mechanikękwantowąjegokoledzy.Wreszcie,
gdyponadsiedemdziesięcioletniBornotrzymał
tęnagrodęwroku1954(„forhisfundamental
researchinquantummechanics,especiallyfor
hisstatisticalinterpretationofthewave-function”),
kamieńspadłzsercawielujegoprzyjaciołom.
Bornbyłpochodzeniażydowskiego,wroku1933
zostałzmuszonydoopuszczeniaNiemiec,wro-
ku1939przyjąłobywatelstwobrytyjskie.Podko-
niecżyciapowróciłwokoliceGetyngi.
Statystycznainterpretacjafunkcjifalowej
1926—MaxBorn
MaxBornwpadłnapomysł,abykwadratmodułufunkcjifalowejSchrödingera
zinterpretowaćjakogęstośćprawdopodobieństwaznalezieniacząstki.
Zasadanieoznaczoności
1927—WernerHeisenberg
Rozpatrującproblempomiaru,Heisenbergdoszedłdowniosku,żeniemożna
jednocześniezmierzyćpołożenia(x)ipędu(px)cząstkizdowolnądokładnością.
Jeślipopełnioneprzytymbłędypomiaruoznaczymyodpowiednio∆xi∆px,to
spełnionajestzasadanieoznaczoności:∆x∆px≥¯
h/2.Imdokładniejustalimy
położeniecząstki(małe∆x),tymwiększybędzierozrzutwielupomiarówpędu
(∆px)inaodwrót.
