Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zainteresowaniapoezjąludowątakżewkolejnychdekadach,śledzączuwagą
m.in.praceStanisławaCzernika56.
WwypowiedziachnatematliteraturyisztukiPrzybośbyłzawszerzetelny,
azaangażowanieświatopoglądowewniewielkimstopniuwpływałonagłoszone
przezniegosądy.Nieudawałomusięjednakuniknąćpustychfrazesów,kiedy
zabierałgłoswsprawachbieżącejsytuacjiwkraju,przemianustrojowychiwyda-
rzeńpolitycznych.KomentarzpoświęconyobradomVIIIPlenumKCPZPRprzy-
wodzinamyśltakkrytykowanąwinnychwystąpieniachpoetyndrętwąmowę”
(później–zaOrwellem–nazwanąnnowomową”).Przybośpisałwówczas:
Przeżyliśmyrewolucję.Byłatorewolucjaodsłoniętejwpełniprawdy,alezwyciężyła
taprawdanietylkoprzezsamejejujawnienie.Bezbronnaprawdaniezwycięża.
Myślnawetnajsłuszniejsza,pozbawionasiłymaterialnej,niepodjętaprzezmasy–
jestbezradna.To,żedążeniamasznalazływyrazwwyborzenowegokierownictwa
Partii–zawdzięczamyujawnionejprawdzie,aleprawdzie,wktórejobroniegotowa
byłastanąćklasarobotniczaWarszawy,NowejHuty,Katowic.Prawdawypowie-
dzianaustamiWładysławaGomułkizwyciężyła,bowyrażaławolęrobotników
57
.
Odwilż1956rokuwpismachPrzybosiazaznaczyłasięprzedewszystkim
jakopożądanyprzełomestetyczny–odejścieodwcześniejjużkrytykowa-
negosocrealizmu,przekreślenieprymitywnejliteraturyisztukipowstającej
wedługnarzuconychodgórniezasad,możliwośćwielokierunkowegorozwoju
orazrehabilitacjatwórcówliteraturyawangardowejisztukiabstrakcyjnej,
m.in.WładysławaStrzemińskiego.
RównieżwpóźniejszychlatachautorJabłoneczkiunikałzideologizowa-
nychuogólnieńibanałów,sugerowanychwlicznychwywiadachiankietach.
Odpowiadającnaogólnikowepytania,zawszeodwoływałsiędokonkretnych
tekstówliterackich,wartościowaniemkrytycznoliterackimzastępującsądy
naturypolitycznej.WwypowiedziprzygotowanejdlanPrzegląduKulturalnego”
w1961rokuoddaliłpytanieodorobekmoralno-intelektualnywspółczesnej
literaturypolskiej,pisząc:
Niczegotaknieunikamjakogólnikowościwsądach,bowiedzieonazazwyczaj
dokomunału.Odlatwojujęzewzniosłymikomunałamiwpoezjiisztuceoraz
wsądachopoezjiisztuce.Łaknęspostrzeżeńchoćbydrobnych,aleświeżych,
tyczącychsięposzczególnegoutworu,rozdziału,zdania,obrazujęzykowego58.
56
J.Przyboś,Próbaautobiografipoetyckiej,nPrzeglądKulturalny”1960,nr43.Przedrukowany
wniniejszymtomie.
57J.Przyboś,PoVIIIPlenum,nTwórczość”1956,nr11.Przedrukowanywniniejszymtomie.
58Wnętrzeliteratury,wypowiedźdlaredakcjinPrzegląduKulturalnego”1961,nr20.Wcy-
towanymtuartykulePrzybośomówiłm.in.MedalionyNałkowskiej,OpowiadaniaBorowskiego
ZwycięstwoFilipowicza,PierwszydzieńwolnościKruczkowskiego.
31
