Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powojnie-wobecsystemu
PodrugiejwojnieświatowejPrzybośzaangażowałsięwbudowanieżycia
kulturalnegoiliterackiego.Polatachzentuzjazmemopisywałatmosferępo-
wojennegoLublina,pracęprzytworzeniupierwszychczasopismkulturalnych
iprzygotowaniaedycjipowojennychtomikówpoetyckich51.Uważnieśledził
iomawiałautobiograficzneiwspomnienioweksiążki,którychautorzy,przed
wojnąskupieniwokółCzechowiczaizwiązanizlubelskąawangardą,opisy-
waliprzemiany,jakiedokonywałysięwtymśrodowisku52.Optymizmwyni-
kającyzpoczucia,żenowawładzasprzyjaćbędziepropagowaniuliteratury
orazzadowoleniezmożliwościpublikowaniairozwoju,zakłóconezostały
wybuchempowstaniawarszawskiego.Przybośpisał:
Radośćnasząstłumiłopowstaniewarszawskie,któregoszaleństwoożałobiłonie-
jednąmyśl,tak,żedługoniemogłasięrozjaśnićnadziejąiwiarąwniewyczerpane
siłytwórczenaszegonarodu53.
MimowspółpracyzwładząustanowionąprzezPKWN,Przybośnigdy
niestraciłostrościosąduwsprawachdotyczącychliteraturyijejzwiązków
zsytuacjąpolitycznąihistoryczną.W1954rokuzabrałgłoswdyskusjina
tematpoezjiRóżewicza,ceniąclirykiwyrażającenuczuciaczłowieka,który
przeżyłwojnęnienazapiecku”iodciąłsięodkrytykiskierowanejnprzeciw
zdradzieckimprzywódcom,którzyprowadzilimłodzieżAKdowalki”54.
WlatachstalinizmuPrzybośpozostałczynnympisarzem,ponieważogra-
niczyłswojąaktywnośćdoniszytematycznej–zająłsięprzedewszystkim
twórczościąludową,nietylkoopracowałznanąantologiępoezjiludowej
Jabłoneczka,aleiwielepublikowałwtymzakresie55.Częstołączyłswojeza-
interesowanieludowościązbadaniamidotyczącymiPanaTadeuszaAdama
Mickiewicza,któretodziełopostrzegałjakomistrzowskiprzykładwprowa-
dzeniawartościkulturyludowejdoliteraturywysokiejbezuciekaniasiędo
potępianejstylizacji.Poetawywodzącysięzchłopskiejrodzinynieporzucił
51
J.Przyboś,Lubelskawiosnapoezji,nPrzekrój”1954,nr485.Przedrukowanywniniejszymtomie.
52J.Przyboś,AwangardowyLublin,nPrzeglądKulturalny”1963,nr20.Przedrukowanywni-
niejszymtomie.
53J.Przyboś,Lubelskawiosnapoezji…,dz.cyt.,s.9.
54J.Przyboś,GłoswdyskusjiopoezjiRóżewicza,nŻycieLiterackie”1954,nr31,s.10.Przedru-
kowanywniniejszymtomie.
55Przyboświelokrotniezabierałgłoswsprawachtwórczościludowej,m.in.wartykułach
Opoezjiludowej,nŻycieLiterackie”1952,nr11;Cosądzićopolskiejpieśniludowej?nNowaKul-
tura”1953,nr31;czyŚpiewKasiiJasia,nPrzekrój”1953,nr435.Przedrukowanywniniejszym
tomie.
30
