Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spostrzegammonotonię,dreptaniewywodówwmiejscu,circulusvitiosus
114
hasłaspołecznego,którenieumiewejśćwpoezję.Łączysięztymniezręczność
wwalcezepigonizmem;niespostrzegłem,pozaJodłowskim,teoretyka,który
bywiedział,coprzeciwstawićzastarzałemuunasinfantylizmowi.Ba,zdarzają
sięcuriosa:wartykulewyraźnieskierowanymprzeciwskamandrowejpoezji
(Infantylizmczyapostolstwo,nGłosLiteracki”nr18)
115
,E.Schürerbezzająknienia
powtarzanaiwnysądonoczywistejartystyczności”DwóchwiatrówTuwima…
Tromtadracjazyskujeaprobatękrytyka,którywalczyonową,społecznąpo-
ezję!Najlepszytochybadowód,żekrytyktenniestworzyłsobiejeszczeidei
tejnowejpoezji.Istotnie,wtymżesamymartykule,E.Schürer,zwalczając
frazeologicznypostulatnwiernościwobecprzymusupoetyckiego”–wewnio-
skachdochodzidoczego?Dotakichsamychniesprawdzalnychnpostaw”,do:
nwzniosłościestetycznej”(?)inludzkiejprawdziwości”(!),ndojrzałościmyśli”itp.
Otonowyzalewfrazeologiinspołecznej”,tymgroźniejszy,żemaskującyswój
bezwładpozorami„życiowości”,związkuzproletariatem,ulicą…
ABC.Sęk,zasadniczybłądwszelkiejkrytykifrazeologicznejtkwiwoko-
łowości,krążeniupoobwodziezagadnień.Krytyk-frazeolog,podnoszącjakąś
ideężyciową(uniwersalizm,społeczność,praca,proletariat)czuje,żejest
bliskiaktualnościartystycznejswegohasła;alenatymprzeczuciumożliwo-
ścijegoartystycznejrealizacji–kończy.Jesttostarybłądnierozumiejących
metalogikipoezji(terminPeipera)
116
ciasnychracjonalistów,którymsięzdaje,
żepoezjajestobjawemwtórnym:przerabianiempewnychideifilozoficznych,
religijnych,społecznych(nżyciowych”)nawiersze;iżewobectegowystarczy
takąideęwskazać,abywywołaćzwrotwtwórczościartystycznej.Tymczasem
każdaideażyciowa,ulegającwcieleniuwformępoetycką,przemieniasię
wideęswoistegoporządku,ideępoetycką.Zadaniemkażdejrzeczowejteorii
artystycznejwinnowięcbyćokreśleniestosunku,jakimawiązaćideężycio-
wązeswoistymiwymogamipoezji.Innymisłowy:teoretycypoezjipowinni
mówićosposobachpracypoetyckiejwmyślpewnejidei;teoriaartystyczna
powinnabyćwiedząomożliwościachartystycznychideitakiej,czyowakiej:
społecznej,proletariackiej,uniwersalistycznej.
Toabcalfabetu,bezktóregoznajomościnigdydoporozumieniamiędzy
krytykamiapoetaminiedojdzie.Mówiętuoczywiścieokrytykachtwórczych,
narzucającychliteraturzeswojekoncepcje,aniewyrobnikachwyjaśniających
expostrozwójpoezjiruchemtejczyinnejidei.
114circulusvitiosus(łac.)–błędnekoło,błądwrozumowaniu
115E.Schürer,Infantylizmczyapostolstwo,nGłosLiteracki”1928,nr18.
116
Peiperprzynajmniejdwukrotnieróżnicowałporządeklogicznystarejinowejpoezji,wy-
dzielającpejoratywniepostrzeganelogikulstwo(sylogistycznerozwijaniemyśli)inowąlogikę(lo-
gicznyekstrakt),tuprzezPrzybosianazwanąmetalogiką.T.Peiper,Futuryzm,w:tegoż,Tędy.Nowe
usta…,dz.cyt.,s.156orazT.Peiper,Poezjajakobudowa,w:tegoż,Tędy.Noweusta…,dz.cyt.,s.349.
75
