Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Społecznośćformy.Zbliżeniesztukidożycia,wejściepoezjiwtłum,
wspołeczeństwo–tonajgłośniejszehasłonowejsztuki.
Człowieknowoczesnytoczłowiekwwyższymstopniu,niżdawniej,spo-
łeczny;toobiektisubiektorganizacji,towypadkowaiwspółtwórcasiłspołecz-
nych.Społecznośćprzejawówżycia,ichponadindywidualnaformawdzierasię,
częstonieświadomie,wnajtajniejszemarzeniaindywidualne,onaformułuje
stosunekjednostkidosprawnajbardziejnawetosobistych:określamiłość
irzekomąswobodęosobniczychideałów.Poezja,którajesttkaniemstosunków
międzywyobrażeniami,wsposobachswoichodbijałazawszeformyzwiązków
spajającychspołeczeństwo.Niewtreści,niewnajzapalniejszychodachna
cześćwolnościmyśliiczynu,wyraziłsięnajwłaściwiejliberalizmXIXwieku.
Wierszwolny(nowaformapoetycka)–powiadaPeiper–toliberalizmwpoezji.
Zagadnienieideispołecznej,jeślimasięstaćzagadnieniempoetyckim,musi
oprzećsięwłaśnienatejzasadzieparalelizmuform:społecznychipoetyc-
kich.Oideispołecznejwpoezjirozstrzygaspołecznośćbudowypoetyckiej.
Inaczej:poezjaspołecznaprzemianowuje(formy,idee)poetyckie.Zasadata
niejestzacieśnieniempracypoetydojakiegośmartwegoformalizmu.Tylko
człowiekpłytkiniedostrzega–powiadaPeiper–żenowaideapoetyckajest
zarazemzdobyciemokreślonejideologiiżyciowej117.
Wnioski.JakijeststosuneknGłosuLiterackiego”doideispołecznejwpo-
ezji?Szczerośćkażemistwierdzić,żepoecispołeczniniewyszlijeszcze
pozapierwszestadiumrealizacjiswejidei,pozazakrestematówspołecznych,
którymnieodpowiadanowaformaartystyczna.Myślę,żezwrotemztejdrogi
możestaćsięartykułJodłowskiego118,głębokoujmującyspołecznośćpoezji
Peipera;stwierdzający,żeniezakrestematów,aleświatopoglądsocjalny
ispołecznośćbudowyartystycznejstanowiąopoezjiuspołecznionej.
UjęcieJodłowskiegowskazujewłaściwecelepracyideowejnGłosuLite-
rackiego”.Głospoetówspołecznych,jeślimabyćliteracki,musirozważać
zagadnieniaspołecznenapłaszczyźnieliterackiej.Niewystarczydeklinować
nproletariat”przeztuzinartykułówikopęwierszy–niestworzytopoezji
nuspołecznionej”.Trzebasięuczyćprzetwarzaćhasłasocjalnenasposoby
pisania.Awięc:
Towarzyszepoeci!Twórzcieteoriępoezjispołecznej,formułujcieeste-
tykęspołeczną,poetykęspołeczną,rytmikęspołeczną,rymikęspołeczną.
Zamiastkręcićsięwkoleogólników,precyzujcie,klasyfikujcie,definiujcie.
Przyszłośćjestrzecząświadomejijasnejdecyzji.
nGłosLiteracki”1929,nr2
117OdwołaniedoszkicuPeiperaPoecibezideipoetyckiej(1928),przedr.w:tegoż,Tędy.Nowe
usta…,dz.cyt.,s.281.
118Chodzioprzywoływanyjużtekst:J.Jodłowski,Obronaoskarżonego…,dz.cyt.
77
