Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
dezynfekcja,SterylizacjaiantySeptyka
Wprocesachdezynfekcjistosujesiętak-
żeinneniżkwasnadoctowyinadtlenekwo-
dorupreparatynadtlenowe,np.nadboran
soduczynadsiarczanpotasu.Związkite
sąaktywnewobecbakterii,grzybówiwi-
rusów,aposzerzenieichzakresudziałania
jestmożliwepododaniuaktywatora(np.
kwasufosforowego).Stosujesięjegłównie
dowstępnejdezynfekcjinarzędzi.
Alkohole(etylowyiizopropylowy)cha-
rakteryzująsięszybkąaktywnościąbakte-
riobójczą(10sekund).Inaktywująprątki,
wirusyigrzyby,nieniszcząjednakspor
bakteryjnych.Alkoholetylowyjestaktywny
wobecwirusówlipoflnych(np.wirusygry-
py,herpeswirusy)iwiększościhydroflnych
(adenowirusy,enterowirusy,rinowirusy,
rotawirusy),natomiastnieinaktywujewi-
rusówzapaleniawątrobytypuA(ang.he-
patitisAvirus,HAV)ipolio.Alkoholizo-
propylowyniematakżeaktywnościwobec
enterowirusów
.Preparatynabaziealkoho-
lustosujesięwantyseptyceskóry,atakże
samelubwpołączeniuzinnymizwiązkami
wykorzystywanesąwstężeniu60-80%do
dezynfekcjipowierzchnitwardych,trudno
dostępnychifzycznieczystych(termome-
try,stetoskopy,gumowekorkifolekitp.).
Ichaktywnośćgwałtowniespadaponad-
miernymrozcieńczeniu(<50%)iwobec-
nościsubstancjiorganicznych,zwłaszcza
białkowych.
Jodoforystanowiąpołączeniajodu
zrozpuszczalnymwwodziepolimerem.
Preparatemnajczęściejstosowanymdo
dekontaminacjijestjodopowidon(kom-
pleksjoduzpoliwinylopirolidonem),wy-
korzystywanyzarównowantyseptyce,jak
idodezynfekcji.Jodopowidon,uwalniając
powolijod,zachowujeaktywnośćtypową
dlajodu,przyjednocześnieobniżonejtok-
sycznościiniższymryzykupodrażnieńtka-
nek.Aktywnośćjodopowidonuzależyod
stężeniaiparadoksalniejestwyższa(wwa-
runkachinvitro)wpreparatachrozcień-
czonych,coprawdopodobniemazwiązek
złatwiejszymuwalnianiemjoduwwyniku
osłabieniajegowiązańzpolimerem.Zakres
działaniajodoforówobejmujebakterie,wi-
rusyigrzyby.Skutecznośćprzeciwprątko-
wajestniewystarczająca,aaktywnośćspo-
robójczaniejestosiąganawstosowanych
stężeniach.Jodoforywykorzystujesiędo
dezynfekcjidrobnegosprzętu(np.butelki
zpróbkamikrwi,termometry,zbiorniki
używanewhydroterapii),przyczymzpo-
woduróżnicwstężeniachmuszątobyć
preparatyprzeznaczonedopowierzchni,
aniedoantyseptyki.
Czwartorzędowezwiązkiamonio-
wenależądosubstancjipowierzchniowo
czynnych.Wdezynfekcjizastosowanie
znalazłym.in.chlorekalkilobenzylowy,
chlorek
alkilodimetylobenzyloamoniowy
ibromekdidecylodimetyloamoniowy(pre-
paratnowszejgeneracji).Ichaktywność
obejmujebakterie,grzybyiwirusyosłon-
kowe.Nieinaktywująsporbakteryjnych
iwykazujązbytniskąaktywnośćprzeciw-
prątkową.Czwartorzędowezwiązkiamo-
niowewykorzystujesięprzedewszystkim
dodekontaminacjipowierzchni(podłogi,
ściany,meble)iniekrytycznegosprzętu
(mankietydomierzeniaciśnienia,klawiatu-
rakomputeraitp.).Aktywnośćpreparatów
starszejgeneracjijesthamowanawobec-
nościtwardejwody(tworzenienierozpusz-
czalnychzwiązków)lubmateriałówtakich
jakbawełnaigaza(wchłanianieaktywnych
cząstek).Czwartorzędowezwiązkiamo-
nioweuznajesięzabezpiecznedlaśro-
dowiskaipersonelu,jednaksporadycznie
notowanoprzypadkiwystąpieniaastmypo
ekspozycjinachlorekbenzalkoniowy.
