Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
InaktywacjagenuRb1powodujetakżeniestabil-
nośćchromosomowąprowadzącądopowstawaniako-
lejnychmutacji.Upacjentówzsiatkówczakiemwykryto
równieżinnenieprawidłowościgenetyczne.Wdwóch
trzecichguzówwystępujeamplifikacjaMDM2/MDM4pro-
wadzącadoinaktywacjip53.
Wpiśmiennictwieopisujesięniewielkąliczbęjed-
nostronnychguzówzprawidłowymgenemRb1.Wwięk-
szościwykazująoneamplifikacjęonkogenuN-MYCieks-
presjęfunkcjonalnegobiałkaRb1.Mająodrębnecechy
histologiczneinielicznezmianytypuzmianyliczbykopii
genówcharakterystycznedlasiatkówczaka.Sądiagnozo-
wanewbardzomłodymwieku[31].
CZERNIAKBŁONYNACZYNIOWEJOKA
Czerniakbłonynaczyniowejoka(uvealmelanoma,UM)to
złośliwyguzwystępującygłówniewnaczyniówce(90%),
rzadziejwcielerzęskowymitęczówce.Ogólnazapadal-
nośćnaUMwynosi6-7/milionrocznie.Częstośćwystępo-
waniawzrastazwiekiemodokoło2,5/milionwwieku15-
44lata,ażdo25/milionpo65.rokużycia.Jesttoniezwykle
rzadkinowotwórudzieci,niewykazanotakżeznaczących
różnicmiędzypłciami.
UMwystępujeczęściejuludzirasykaukaskiejniż
uAfrykańczykówczyAzjatów.Zbadańepidemiologicz-
nychwynika,żeUMwystępuje2-3razyczęściejuludzi
ooczachniebieskichlubszarychniżuosobooczachbrą-
zowych.EtiologiaUMjestnieznana,znanesąjednakczyn-
nikizwiązanezwystępowaniemUM,takiejakmelanocy-
tozaoczna(zwiększonaliczbamelanocytówwbłoniena-
czyniowejinadtwardówce),melanocytozaoczno-skórna
(znamięOta,któredotyczyrównieżskóryioponmózgo-
wych),prosteidysplastyczneznamionaskórneiczerniaki
skóryorazneurofibromatozatypu1.
Nielicznepublikacjeopisująrodzinneprzypadki
występowaniaUMnależącegodoobrazuklinicznego
rodzinnego,związanegozbiałkiemBAP1(BRCA1-asso-
ciatedprotein-1)zespołupredyspozycjidonowotworów
złośliwychdziedziczonegowsposóbautosomalnydo-
minujący.Upacjentówdotkniętychmutacjągerminal-
nąwBAP1rozwijająsięmiędzybłoniaki(mesothelioma)
inietypowe,łagodne,melanocytarnenowotworyskóry,
atakżeUM.
UMwystępujewformiezmianokształciekopula-
stymlubgrzybiastym(teostatniezpowoduprzerwania
błonyBrucha).Zmianysązbudowanegłówniezkomórek
nowotworowychzdomieszanymikomórkamireaktywny-
mi,stanowiącymimniejszączęśćkomórekguza.Według
zmodyfikowanejklasyfikacjiCallendera,UMskładasię
zwrzecionowatychkomórekBi/lubzkomórekepitelio-
idalnych(ryc.2.14).Komórkinowotworowemożnawy-
barwićmarkeramimelanocytarnymi,takimijakMelanA,
HMB45,MITFiS-100P
.Wmetodachimmunohistoche-
micznychdowybarwianianajczęściejużywasięBAP1,co
pomagaustalićstatustegogenui,pośrednio,chromoso-
mu3[32,33](zob.niżej).
Odprawie20latwiadomo,żeUMwykazujespe-
cyficznezmianychromosomalne,odróżniającegood
czerniakówwinnychlokalizacjach,wszczególności
odczerniakówskóry[34,35].Najbardziejznaczącąnie-
prawidłowościąwUMjestcałkowitalubczęściowautrata
chromosomu3.Inneczęstowystępującezmianygene-
tycznetodelecjewobrębie1p,6q,8i9porazaddycje
wobrębie1q,6pi8q.Początkowozmianytebyłyiden-
tyfikowanewstandardowychbadaniachkariotypowych.
Zostałyonepóźniejpotwierdzoneprzezwielezespołów
badaczyzużyciemróżnychtechnik,takichjak:fuorescen-
cyjnahybrydyzacjainsitu(FISH),porównawczahybry-
dyzacjagenomowa(comparativegenomichybridisation,
CGH),kariotypowaniespektralne,analizamikrosatelitów
(microsatellitaranalysis,MSA),MLPA(multiplexligation-de-
pendentprobeamplification)ipolimorfizmpojedynczych
nukleotydów(singlenucleotidepolymorphisms,SNPs).
Ostatnieosiągnięciawdiagnostycemolekularnej
UMzzastosowaniemwieluskomplikowanychtechnik
pozwoliłynawykryciedodatkowychmutacjinapoziomie
molekularnym,któreodgrywająrolęwrozwojuidynami-
cetejchoroby.Obejmująonemutacjewnastępujących
genach,wedługmalejącejczęstościwystępowania:BAP1,
SF3B1,EIFAX1,PLCB4,CYSLTR2,TP53BP1,CSMD1,TTC28,
DLK2orazKTN1.Biologiczneznaczenietychwszystkich
odkryćniejestjeszczejasne.Innemutacjegenetyczne
mająceznaczeniedlaprzerzutowaniatom.in.amplifikacja
DDEF1iPTP4A3nachromosomie8q.
Wymienioneaberracjechromosomowewpier-
wotnymUMmająznaczenieklinicznezewzględunako-
relacjęzryzykiemprzerzutówizgonu.Utratachromoso-
mu3wiążesięzezmniejszeniemprawdopodobieństwa
5-letniegoprzeżyciazokoło100%do50%.Podobniead-
dycjachromosomu8idelecjachromosomu1wykazują
znaczącąkorelacjęzobniżonymprawdopodobieństwem
przeżycia.Zarównoutratachromosomu3.jakipolisomia
8qrównieżsąkojarzonezczynnikaminegatywniewpły-
wającyminarokowanie,takimijakwiększaśrednicaguza,
22
Aspektygenetycznenowotworówoka
