Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEGLĄDNOWOTWORÓWPOWIEKI
RAKPODSTAWNOKOMÓRKOWY
(basalcellcarcinoma,BCC)
BCCstanowi86-96%wszystkichprzypadkówrakapowie-
ki[1-3].Częstomawyglądguzkaoperłowychbrzegach,
zsieciąnaczyńkrwionośnych(ryc.4.1).
BCCrośniepowoliipodstępnie,niszczącprawi-
dłowąstrukturęskóry,ajeśliznajdujesiębliskoliniirzęs,
możepowodowaćmadarozę.Podtypguzkowatyjestnaj-
częściejwystępującympodtypemhistologicznymtego
nowotworu,atyptorbielowatyspotykasięczęstoupa-
cjentówzzespołemGorlina-Goltza(zespółnabłoniaków
znamionowych)lubzinfekcjąwirusemHIV[4-9].Wprzy-
padkuzmianowyglądzielubpostacihistopatologicznej
twardzinopodobnejlubstwardniającejorazzmianpo-
łożonychwwewnętrznymkącikuokaczęściejzdarzasię
niepełnaresekcjaiwyższeryzykomiejscowejwznowy[6].
CzynnikiryzykarozwojuBCCtom.in.podeszływiek,nara-
żenienapromieniowaniesłoneczne,szczególniewokre-
siedorastania,palenietytoniu,jasnaskóra,jasnelubrude
włosyiniebieskieoczyorazimmunosupresja[4-9].
Wycięcieguzawzdrowychgranicach(zazwyczaj
2-3mm)tostandardowepostępowaniewBCC[10].Waż-
najestdokładnaocenagranic,ponieważnadużejpróbie
pacjentówwykazano,żeniecałkowitaresekcjaBCCbyła
związanazwystąpieniemmiejscowejwznowyu27%pa-
cjentów[10],awinnejpróbiestwierdzono,żezwykłeusu-
nięciezmianynawetzdużym(3mm)marginesemu25%
pacjentówskutkowałoniecałkowitymusunięciemnowo-
tworu[6].Chirurgmożekontrolowaćgranicezapomo-
cąśródoperacyjnejanalizyzamrożonegopreparatulub
ciągłejkontroligranicresekcjibądźzapomocąchirurgii
mikrograficznejMohsa(Mohsmicrographicsurgery,MMS).
MMSjesttechnikąstosowanąwchirurgiiderma-
tologicznejpolegającąnausunięciuguzaibadaniujego
zamrożonychprzekrojówrównoległychdopowierzchni
skóry,zktórejbyłusunięty,cowteoriiminimalizujezakres
usunięciazdrowejtkanki.MMSwwielubadaniachpozwo-
liłauzyskaćdobreefektywusuwaniuBCCpowieki[7,11-
-12].Wdużymbadaniu,któreobjęłopróbę385pacjen-
tów,Jebodhsinghiwsp.wykazali,żeniemaistotnejróżni-
cywpojawianiusięnawrotówchorobymiędzypacjentami
operowanymimetodąMMSatymi,uktórychprzeprowa-
dzanociągłąkontrolęgranicresekcji[13].Wnaszymszpi-
talustosujemyleczenieBCCpowieki,usuwajączmianę,
Rycina4.1.Nazdjęciuwidocznydużyrakpodstawnoko-
mórkowywewnętrznegokątaszparypowiekowej.Zmiana
operłowychgranicachiwidocznychowrzodzeniach.
anastępnieśródoperacyjniebadajączamrożonywycinek
pobranyzgranicyprzyużyciutakichsamychkryteriów
jakwMMS(np.ocenatkankiwkierunkurównoległymdo
skóry,wktórejbyłazmiana).Zregułydążymydousunię-
ciazmianyzprzynajmniej2-milimetrowymmarginesem
zdrowychtkanek.PocałkowitymusunięciuBCCwhistolo-
giczniezdrowychgranicachnawrótchorobywciągu5lat
pozabiegunastępujeumniejniż1%pacjentów[14-15].
Radioterapiajakogłównametodaleczeniamoże
byćstosowanaupacjentówzmiejscowozaawansowa-
nymBCCokolicokalubupacjentówobarczonychwyso-
kimryzykiemchirurgicznym.Zbadańwynika,żemiejsco-
waskutecznośćradioterapiijakojedynejmetodyleczenia
wynosi94%i64%odpowiedniowleczeniuguzówpier-
wotnychinawrotów[16].Radioterapiajednakniesieze
sobąpotencjalneryzykouszkodzeniastrukturokaipo-
wieki,dlategozazwyczajstosujesięjąupacjentównależą-
cychdogrupywysokiegoryzykachirurgicznego.Ponadto
radioterapiamożebyćrozważanajakoterapiauzupełnia-
jącarakówpowieki,gdymikroskopowostwierdzasięna-
ciekanieokołonerwoweorazgdyniezostałyzachowane
zdrowegranicewleczeniuchirurgicznym[4].
BCCrzadkoprzerzutuje:wskaźnikprzerzutów
BCCwahasięod0,003do0,55%[17-21],anajczęstszym
miejscempojawianiasięprzerzutówsąlokalnewęzły
chłonne[22].
36
Postępowaniewguzachpowiek
