Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Twórcysocjologii
81
oznaczająjegokoniec.Wzamianprzedstawił
nowąrekonstrukcjęteoriisocjologicznej,wy-
chodzącąpozaramyfunkcjonalizmu(zob.
Alexander1997).Możnawięcpowiedzieć,
żeParsonsowskifunkcjonalizmstruktural-
nyjest–przynajmniejobecnie–wyłączony
zgłównegonurtusocjologii.
dobadaniawspółczesnegospołeczeństwa?
Jakiewnioskimożeszwyciągnąćzrozkwitu
iupadkustrukturalizmufunkcjonalnego?
Jakiesągłównezarzutykierowanepod
adresemteoriisystemuspołecznego
Parsonsaiczytakateorianadajesię
ZaSTaNÓWSIĘ
Mimotowbadaniachsocjologicznych
nadalpojawiająsięodniesieniadopewnych
funkcjiinstytucjispołecznych,asamopo-
jęcieUfunkcji”maswojemiejscewanalizie
społecznej.Coważniejsze,Durkheimowska
wizjasocjologiijakonaukizajmującejsię
najważniejszymiproblemamispołecznymi
istosującejperspektywęsocjologicznądo
sposobównaszegoichrozumieniawciążza-
chowujewartość.Takiepodejściecharakte-
ryzowałowszystkichwczesnychteoretyków
imożnajedostrzecrównieżuwielusocjo-
logówwspółczesnych.NaprzykładideePar-
sonsawywarłytakdużywpływ,ponieważ
opisywałyczłonkomspołeczeństwrozwi-
niętychichsytuacjęwokresiepowojennym,
nacechowanym
rozwojem
gospodarczym
ikonsensempolitycznym.Straciłyjednakak-
tualnośćwlatachsześćdziesiątychisiedem-
dziesiątychXXwieku,kiedyzaczęłynarastać
konfliktywewnętrzneizewnętrzne,pojawiły
sięnoweruchynarzeczpokojuizakazusto-
sowaniabroninuklearnej,aEuropęiStany
Zjednoczonezalałafalaprotestówprzeciwko
wojniewWietnamieiradykalnychruchów
studenckich.Zaczętowówczasuważać,że
teoriekonfliktulepiejradząsobiezopisem
iwyjaśnieniemtejsytuacji.
Jakzobaczymywdalszejczęścitegoroz-
działu,współcześniteoretycyszukająnowych
kierunkówteoretycznychmiędzyinnymi
dlatego,żezmieniłysięgłówneproblemy
naszychspołeczeństw.Podczasgdypierwsi
socjologowiepróbowalizrozumiećindustria-
lizm,urbanizacjęikapitalizm,socjologowie
współcześnistojąprzedwielomanowymiza-
gadnieniami.Globalizacja,wielokulturowość
idegradacjaśrodowiskatotylkoniektóreznaj-
ważniejszychproblemówwspółczesnościwy-
magających–jakwszystkonatowskazuje–
odmiennychteoriiiperspektyw,oddalających
nasodpodejśćklasycznych.
MaxWeber:kapitalizmireligia
WpracyEtykaprotestanckaiduchkapitalizmu
(1905;wyd.pol.2011)Weberporuszyłzasad-
niczyproblem:dlaczegokapitalizmrozwinął
sięnaZachodzie,aniegdzieindziej?Poupad-
kustarożytnegoRzymuprzeztysiąctrzystalat
innecywilizacjebyłyznaczniepotężniejsze
niżcywilizacjazachodnia.Europastanowiła
małoznaczącączęśćglobu,anajbardziejliczy-
łysięobszaryzajmowaneprzezChiny,Indie
iImperiumOsmańskienaBliskimWschodzie.
SzczególnieChińczycywyraźniewyprzedzali
Zachódpodwzględemzaawansowaniatech-
nicznegoirozwojugospodarczego.Cozatem
spowodowałonagłeprzebudzeniesięEuropy
wXVIIwiekuijejpędnaprzód?
Weberuznał,żeabyodpowiedziećnato
pytanie,należyodróżnićnowoczesnyprze-
mysłodwcześniejszychformdziałalności
gospodarczej.Dążeniedogromadzeniama-
jątkujesttypowedlawieluróżnychcywili-
zacjiinietrudnozrozumieć,dlaczegoludzie
gosobiecenią:ponieważzapewniawygody,
bezpieczeństwoirozrywkę.Ludziechcąwy-
zwolićsięzniedostatkuigdyudajeimsię
zgromadzićśrodkifinansowe,przeznaczają
jenazaspokajanieswoichpotrzeb.
Religiapodstawąkapitalizmu?
Przyglądającsięrozwojowigospodarczemu
Zachodu,Weberdostrzegłcośzgołainne-
go:niespotykanąnigdzieindziejpostawę
wobecgromadzeniamajątku.Webernazwał
tępostawęUduchemkapitalizmu”,ajestto
zespółprzekonańiwartościwyznawanych
