Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
społecznego,opartąnaokreśleniugłównych
cechówczesnychspołeczeństw„koczowniczych”
i„osiadłych”.Najważniejsząrolęwjego
teoriiodgrywałopojęcie„więzigrupowej”czy
solidarności(asabijja).Grupyispołeczeństwa
połączonesilnymiwięziamimogłyzdominować
ikontrolowaćtespołeczności,które
cechowałysięsłabszymiformamiwewnętrznej
solidarności.IbnChaldunopracowałtę
koncepcję,abywyjaśnićrozwójiupadekpaństw
północnoafrykańskichiarabskich,iwtym
sensiemożnauznaćgozabadaczaprocesów
powstawaniapaństwa,któresągłównym
przedmiotemzainteresowaniawspółczesnej,
zachodniejsocjologiihistorycznej.Cechą
koczowniczychplemionBeduinówbyłyzwykle
bardzosilnewięzigrupowe,dziękiczemu
mogłyonepodbijaćsłabszepodtymwzględem
osiadłespołecznościmiejskieizakładaćnowe
dynastie.PojakimśczasieBeduiniprzyjmowali
jednakbardziejmiejskistylżyciaiichdawniej
mocnewięzigrupoweisiłamilitarnasłabły,
wystawiającichnaatakzestronykolejnych
zewnętrznychwrogów.Wtensposóbzamykałsię
długicyklrozwojuiupadkupaństwa.Chociaż
zachodnihistorycyisocjologowiezprzełomu
XIXiXXwiekuodwoływalisiędopracIbn
Chalduna,dopieroniedawnoponowniezaczęto
dostrzegaćichwartość.
22
IbnChaldunsformułowałteoriękonfliktu
Cotojestsocjologia?
IbnChaldun(1332–1406)
Współczesneteoriesocjologiczne
Pierwszychsocjologówłączyłwspólnycel,
jakimbyłozrozumieniezmianzachodzą-
cychwotaczającymichświecie.Alezależało
imnaczymświęcejniżtylkonaopisieiin-
terpretacjidoniosłychwydarzeń,któreroz-
grywałysięnaichoczach.Wistociechcieli
onistworzyćmetodębadaniaświataspo-
łecznego,którapozwoliłabywyjaśnićogól-
nefunkcjonowaniespołeczeństwiuchwy-
cićnaturęzmianyspołecznej.Jednakże,jak
widzieliśmy,podejściaDurkheima,Marksa
iWeberaznaczniesięmiędzysobąróżnią.
DurkheimiMarkspodkreślalikonieczność
badaniaczynnikówzewnętrznychwobec
jednostki,podczasgdyWeberprzyjąłprze-
ciwnestanowiskoijegopunktemwyjścia
byłazdolnośćjednostekdotwórczegood-
działywanianaświatzewnętrzny.Marks
przypisywałkluczoweznaczeniewarunkom
ekonomicznym,Webernatomiastwskazy-
wałnaznacznieszerszyzakresczynników.
Takieróżniceutrzymująsięwsocjologiido
dzisiaj.Nawetgdysocjologowiezgadzająsię
codoprzedmiotuanalizy,toczęstopodej-
mująją,wychodzącododmiennychpozycji
teoretycznych.
Trzyspośródnajważniejszychnowszych
perspektywteoretycznych:funkcjonalizm,
teoriakonfliktuiinterakcjonizmsymbolicz-
ny,bezpośrednioodnosząsięodpowiednio
dokoncepcjiDurkheima,MarksaiWebera.
Wdalszychczęściachksiążkibędziemy
przywoływaliargumentyiideezaczerpnięte
ztychteoriiidlanichreprezentatywne.
