Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
Socjologicznepytaniaiodpowiedzi
niektórychbadańkonieczneokazujesię
użycie
próbyuznaniowej
.Oznaczato,że
członkówpróbyszukasięwszędzie,gdzie
tylkomożna!Ponieważpróbauznaniowa
jestmniejsystematycznairygorystycznaniż
innerodzajedoborupróby,wyniki,doktó-
rychprowadzi,należytraktowaćzostrożno-
ścią.Jednakwbadaniachstosowanychalbo
dotyczącychtrudnoosiągalnychgrup,któ-
remogąniechętniepodchodzićdoudziału
wbadaniu(naprzykładnarkomaniczyoso-
bysamookaleczającesię),możetobyćjedy-
nydostępnywpraktycesposóbzgromadze-
niaodpowiedniejpróby.Innąwypróbowaną
metodąuzyskiwaniadostępudoszerszej
próby,którąinaczejtrudnobyłobyzebrać,
jest
metodakuliśniegowej
.Polegaonana
tym,żepozyskanijużuczestnicypomagają
wrekrutowaniukolejnych(zwykledzięki
swojejsiecikontaktówiznajomych).
Zaletyiwadybadańsondażowych
Metodasondażowaznajdujeszerokiezasto-
sowaniewbadaniachsocjologicznychzkilku
powodów.Popierwsze,odpowiedzinapyta-
niakwestionariuszowełatwiejpoddaćobrób-
ceilościowejianalizieniżmateriałuzyski-
wanyprzyzastosowaniuwiększościinnych
metodbadawczych.Podrugie,metodatana-
dajesiędobadaniawielkichpopulacji.Wresz-
cie,jeżelibadaczedysponująodpowiednimi
funduszami,todoichprzeprowadzeniamogą
zatrudnićwyspecjalizowaneośrodkibadaw-
cze.Wzoremdlategorodzajubadańjestme-
todanaukścisłych,gdyżbadaniasondażowe
dostarczająbadaczomdanychstatystycznych
naokreślonytemat.
Współcześniewielusocjologówprzejawia
jednakkrytycznenastawieniedobadańson-
dażowych.Ichzdaniemnadająonepozory
precyzjiwynikom,którychprecyzjajestwątp-
liwa,zważywszy,żeodpowiedzinapytania
kwestionariuszowesązazwyczajpowierz-
chowne.Często,szczególniegdykwestio-
nariuszesąrozsyłanepocztąitąsamądrogą
wracają,sporaliczbaankietpozostajeniewy-
pełniona.Zdarzasię,żepublikowanewyniki
sąopartenaodpowiedziachuzyskanychod
niecoponadpołowypróby–chociażzazwy-
czajbadaczestarająsięponownieskontakto-
waćzosobami,którenieodpowiedziały,lub
zastąpićjeinnymi.Oludziach,którzynie
chcąwziąćudziałuwbadaniulubniezga-
dzająsięnawywiad,wiadomobardzomało,
aleczęstouważająonibadaniasondażowe
zaingerencjęwichżycieizastratęczasu.
Eksperymenty
Eksperyment
możnazdefiniowaćjakospraw-
dzianhipotezyprzeprowadzonywściśle
kontrolowanych,stworzonychprzezbadacza
warunkach.Eksperymentyczęstostosujesię
wnaukachprzyrodniczych,gdyżpodwie-
lomawzględamiprzewyższająinnemetody
badawcze.Wwarunkacheksperymentalnych
badaczbezpośredniokontrolujeokoliczno-
ści,wktórychprzebiegabadanie.Psycho-
logowiebadającyjednostkowezachowania
równieżczęstokorzystajązlaboratoryjnych
badańeksperymentalnych.Wporównaniu
ztymidyscyplinamiwsocjologiimożliwości
przeprowadzaniadoświadczeńsąograniczo-
ne.Większośćbadańsocjologicznych,nawet
tychdotyczącychdziałańjednostek,mana
celuzbadanierelacjimiędzyzjawiskamimi-
kro-imakrospołecznymi.Usunięciejedno-
stekzichkontekstuspołecznegonapotrzeby
badaniauniemożliwiazbadanietychrelacji.
Czasemsocjologowiechcązbadaćdyna-
mikęgrupową–sposóbzachowaniajedno-
stekwgrupach.Wtakichwypadkachpojawia
sięmożliwośćskorzystaniazeksperymentu.
Jednakwwarunkachlaboratoryjnychmoż-
nabadaćtylkomałegrupyludzi,abadani
wiedzą,żeuczestnicząweksperymencie,
iniekonieczniezachowująsięnaturalnie.Ta-
kiezmianywzakresiezachowańokreślasię
mianemefektuHawthorne.Wlatachtrzy-
dziestychXXwiekusocjologowiebadający
wydajnośćpracywnależącejdoWestern
ElectricCompanyelektrowniwHawthor-
nekołoChicagostwierdzilikuswojemuza-
skoczeniu,żewydajnośćpracownikówros-
łaniezależnieodwarunkóweksperymentu
