Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dylematyteoretyczne
85
grupyspołecznej.Przykładamisątutajrasizm,
seksizmczynegatywnystosunekdoosóbnie-
pełnosprawnych.
Ludzieczęstorównieżzakładają,żewszy-
scymyślątaksamojakoniiżewzwiązku
ztymmogąbezobawzapomniećopotencjal-
nychproblemachzwiązanychzkomunikacją
interpersonalną.Kiedytakiezałożeniazostają
zinternalizowane,znikająwówczaszwidoku
iosiadająpodpowierzchniąświadomejegzy-
stencji,tworzącpodstawęnastawienianatu-
ralnego.Wtensposóbludziezaczynająpo-
strzegaćważneaspektyświataspołecznego,
naprzykładjęzykikulturę,jakoobiektywne
izewnętrznewobecnichsamych.Fenomeno-
logiawywarłamniejszywpływnasocjologię
niżniektóreinneperspektywy,dałajednak
impulsdopowstaniaetnometodologii.
Etnometodologia
,czylisystematyczneba-
daniemetodużywanychprzezUtubylców”
(członkówdanegospołeczeństwa)dotwo-
rzeniaswojegoświataspołecznego,totrzecia
perspektywainterakcjonistyczna.Jejkorzenie
sięgająfilozofiifenomenologicznej,alezna-
czeniezyskaładopierowlatachsześćdzie-
siątychXXwiekudziękibadaniomHarolda
GarfinklaiAaronaCicourela.Etnometodo-
logowiebylibardzokrytycznienastawieni
dogłównegonurtusocjologii,zwłaszczado
funkcjonalizmu
strukturalnego
Parsonsa,
gdyżzdaniemGarfinklatateoriaczyniłazlu-
dziUkulturowychtumanów”,bierneobiekty
socjalizacyjnychdziałańspołeczeństwa,nie
traktowałaichnatomiastjaktwórczych,sa-
modzielnychaktorów.Garfinkelzakwestiono-
wałsłynnestwierdzenieDurkheima,zgodnie
zktórymsocjologowiepowinniUtraktować
faktyspołecznejakrzeczy”.Uważał,żepowi-
nientobyćtylkopunktwyjściaanalizyetno-
metodologicznej,aniecoś,coprzyjmujesię
jeszczeprzedjejprzeprowadzeniem.Oznacza
to,żeetnometodologiapróbujeodkryć,wjaki
sposóbDurkheimowskiefaktyspołecznesą
tworzoneprzezczłonkówspołeczeństwa.
Dokładniejszeomówienieetnometodologii
znajdzieszwrozdziale7„Interakcja
społecznaiżyciecodzienne”.
Wprzeciwieństwiedowielupraczkręgu
interakcjonizmusymbolicznego,fenomeno-
logiiietnometodologii,twórczośćMaxaWe-
berawydajesiędużobliższagłównegonurtu
socjologii.Chociażbezwątpieniaintereso-
wałsięoninterakcjamispołecznymiipozio-
memmikrożyciaspołecznego,tojegoprace
dotyczącereligiiświatowych,socjologiigo-
spodarkiisystemówprawnychmiałyrów-
nieżsilnezapleczehistoryczneiwyraźnie
porównawczycharakter,atakżepodejmowa-
łykwestięcałościowegorozwojuświatano-
woczesnego.Odróżniajetoodpowstałejpo
śmierciWeberatradycjiinterakcjonistycznej,
którawXXwiekuskupiłasięniemalwyłącz-
nienamikropoziomieżyciaspołecznego.
Dylematyteoretyczne
Koncepcjeklasykówsocjologii,podobnie
jakpóźniejszeperspektywyteoretyczne,nie
przestająprowokowaćdyskusjiikontrower-
sji.Odczasupowstaniasocjologiijakodyscy-
plinyuznajesiębowiem,żezarównodzieła
jejklasyków,jakisamasocjologiapodniosły
wieleważnychproblemówteoretycznych.
Istniejekilkapodstawowychdylematówteo-
retycznych–kwestiibędącychprzedmiotem
ciągłychsporówidyskusji–którezewzglę-
dunaodmiennośćpunktówwidzeniawciąż
znajdująsięwcentrumuwagi.Niektóre
znichdotycząbardzoogólnychkwestiiinter-
pretacjiludzkichdziałańifunkcjonowania
instytucjispołecznych.Krótkomówiąc,owe
zagadnieniaodnosząsiędotego,jakmożemy
lubpowinniśmyuprawiaćsocjologię.Omó-
wimytuczterytakiedylematy.
1.Pierwszyznichdotyczyrelacjimiędzy
ludzkimdziałaniemastrukturąspołeczną.
Problemjestnastępujący:wjakimstopniu,
zapomocąswoichtwórczychdziałań,ak-
torzyspołecznisąwstaniekontrolować
okolicznościwłasnegożycia?Czyprzewa-
żającaczęśćtego,corobimy,jestefektem
działaniasiłspołecznych,nadktórymi
niepanujemy?Takwestiazawszedzieli-
łainadaldzielisocjologów.Naprzykład
