Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słownikoweipotocznedefinicjeprowokacji
21
q
zapraszać
q
zachęcaćdoczegoś;nakłaniać;pobudzać;stwarzaćokazję
q
wołaćzaczepnie,prowokująco
q
doprowadzićdojakiegośpołożenia,stanu
q
powołaćdopełnieniaokreślonejfunkcji
q
(pass.)nazywaćsię;byćnazywanym,zwanym;nosićnazwę,imię
1
.
Autorsłownikazgrupowałtuwjednymmiejscucałąrodzinęmożliwychznaczeń
terminu.Musimyjednakpamiętać,iżkontekst,awobectegoikonkretneznacze-
niewokreślonymkontekście,wyrażanajczęściejtakilubinnyprzedrostekdodany
wformieczasownikowej,jakirzeczownikowej.Analogiczniejestwjęzykupolskim:
zwać,powoływać,odwoływać,przywoływać,przezywać,nawoływać,wywoływać–tonie-
zupełnietosamo.Itak:
q
inwokacja(terminznanyzPanaTadeusza)=przywołanie(wtymwypadku
–wpamięci,wspomnieniu),alewsensiebłagania,wezwanianapomoc,zwrotudobo-
gów(ointerwencję)lubmuz(onatchnienie),liturgicznypoczątekmodlitwy;
q
ekwiwokacja(terminlogicznyokreślającyszczególnyrodzajbłędulubmani-
pulacjiwrozumowaniu)=wieloznacznośćspowodowanazamiennym,pozornieekwi-
walentnymstosowaniemtejsamejnazwywznaczeniuzmiennym,nietożsamym;
q
ewokacja=wywoływaniewspomnień,wizjilubuświadamianieczegoś;
q
konwokacja=zwołanie,zebranie,zgromadzeniesejmulubsejmiku(sejmkon-
wokacyjny–zwoływany,przedsejmemelekcyjnym,przezprymasa-interrexawokre-
siebezkrólewia)
2
.
Ztegosamegoźródławywodzisiępopularne,przyswojonezłacinyokreśle-
niezżargonusądowego–wokanda(liczbamnogaod:„vocandus”=ten,któregona-
leżywywołać,mającybyćwywołany–jakopozwanyprzedsąd).Przezwokandęro-
zumiesię„spissprawsądowychwkolejności,wjakiejmająbyćwdanymdniuroz-
patrywane”
3
.
Aipospoliciejużprzyswojoneioczywistedlawszystkichsłowoadwokatpocho-
dziodtegożczasownika(advocare–przywołać,przywoływać):jestto(doradca,spe-
cjalista,plenipotent)przywołany
4
(dopomocywsprawachsądowych–wroliobroń-
cylubdoradcypowodawsprawachcywilnych).
Spośródprzytoczonychwtymwykazieskojarzeńdotego,codziśpowszechnie
izgodnienazywamyprowokacją,podkreślajączawężeniezakresuitreścinazwyprzed-
rostkiempro-,odnosząsięjedynietrzy:(1)zachęcaćdoczegoś;nakłaniać;pobudzać;
stwarzaćokazję;(2)wołać(dokogoślubnakogoś)zaczepnie,czyliwłaśnieprowoku-
jąco;(3)doprowadzić(własnymzachowaniem,działaniem)dojakiegośpołożenia,sta-
nu(czylispowodowaćjakieśzdarzenieidalszejegoskutki,stworzyćpewnąsytuację
lubatmosferęspołeczną).
1
J.Mańkowski,Praktycznysłownikłacińsko-polski,Warszawa2000,s.264.
2
Wł.Kopaliński,cyt.wyd.,s.145,160,236,278.
3
Tamże,s.548.
4
A.Bańkowski,Etymologicznysłownikjęzykapolskiego,t.1,Warszawa2000,s.5.
