Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wczymszczególnezasługimająClaudeBernard(1813-1878)orazIwanPawłow(1849-1936),
któryotrzymałNagrodęNoblaw1904r.Hwuznaniupraczzakresufizjologiitrawienia”
.
WtokudalszegorozwojunaukiożywieniuczłowiekazkońcemXIXwiekuinapoczątku
XXstuleciaodkrytobiałka,mającepodstawoweznaczeniedlażyciajakobudulecwszyst-
kichżywychorganizmów,poznanonaturęirolębiologicznąaminokwasów,wieluskład-
nikówmineralnychorazwitamin.Stwierdzonorównież,żezawartewpożywieniutłuszcze
różniąsięnietylkowartościąkaloryczną,aleibudowąorazdziałaniemworganizmie,wy-
jaśnionoteżznaczeniebiologiczneposzczególnychwęglowodanów.Zplejadyuczonych,
którzywnieśliswójwkładwpoznanietychzagadnień,należywymienićtakienazwiska,
jak:CarlvonVoit,MaxvonPettenkofer,MaxRubner,WilburOlinAtwater,GrahamLusk
(autorpionierskiejksiążkiTheElementsoftheScienceofNutrition,wydanejw1906r.),Elmer
McCollum,NikołajŁunin,ChristiaanEijkman(NagrodaNoblaw1929r.Hzaodkryciewitami-
nyantyneurytycznej”),FrederickHopkins(NagrodaNoblawtymsamymrokuHzaodkrycie
witaminpobudzającychwzrost”),KazimierzFunk,JosephGoldberger,AlbertSzent-Gyór-
gyi(NagrodaNoblaw1937r.Hzaodkryciadotycząceprocesówspalaniabiologicznego,
aszczególniezaodkrycieiustaleniebudowychemicznejwitaminyCorazkatalizykwasu
fumarowego”).Wswoichbadaniachstosowalioniniejednokrotniebardzoskomplikowaną
inowoczesnątechnikęanalityczną,m.in.wykorzystywanoznakowanepierwiastki,bloki
metaboliczneiprzetokiumieszczanewróżnychodcinkachprzewodupokarmowego.
Rezultatytychbadańbyłyrewelacyjne,odkrytobowiemwielkąróżnorodnośćprzemian
poszczególnychskładnikówworganizmieczłowieka,ichdostępnośćorazdrogirozmiesz-
czania,metabolizmuiwydalania.Wykazano,żewielezaburzeńrozwojowychischorzeń
wiekudojrzałegojestrezultatemwadliwego,niedoborowegoijednostronnegożywie-
nia.Dziękiwykorzystaniuzdobyczynaukiożywieniuzwalczonowewszystkichbardziej
rozwiniętychkrajachświatapoprzedniorozpowszechnioneschorzenia,takiejakpelagra,
krzywica,beri-beri,gnilec,kseroftalmia,atakżezaburzeniawzrostuniemowlątidzieci
(np.kwashiorkor,marasmus)orazpewnetypywolainiedokrwistości.Nadaljednakwspo-
mnianechorobyzniedoboruwystępująwnajbardziejodizolowanychczęściachświata,
wwarunkachskrajnegoubóstwalubkonfiktów.Zmianywwarunkachistylużyciato-
warzyszącepostępowicywilizacyjnemu,wkońcuXXwiekuwpłynęłyznacząconaspo-
sóbodżywianialudzi,najpierwwkrajachrozwiniętych,zczasemobejmująccałyświat.
Łatwadostępnośćinadkonsumpcjażywnościwpołączeniuzograniczeniemaktywności
fizycznejorazniskąjakościąodżywcządietyprowadządonadwagiiotyłościzjednocze-
snyminiedoboraminiektórychwitaminiskładnikówmineralnych.Stwierdzono,żeimpli-
kujetoszybkieglobalnezmianywwystępowaniuchoróbprzewlekłych,wtymcukrzycy,
nadciśnieniatętniczego,schorzeńukładukrążeniainowotworów,którezastąpiłychoroby
zakaźnejakonajczęstszeprzyczynyśmiertelnościwwiększościkrajów.
RozwijającasięzpoczątkiemXXwiekunowanaukaiskupieniesięnapojedynczych
składnikachodżywczychiichniedoborachzbiegłosięzokresemwielkiegokryzysu
iIIwojnąświatową,będącymilatamipowszechnegostrachuprzedbrakamiżywności.
Doprowadziłotodoopracowaniazalecanychnormżywienia,stanowiącychwytyczne
2.Historianaukiożywieniu
25
