Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CzęśćI.Debataodyscyplinie,jejzmiennościiparadygmacie(tach)
1.1.2.Pedagogikaspołeczna,jejstruktura–podstawowezałożenia
Takjakwewszystkichnaukachspołecznych,takiwpedagogicespołecznejrelacją
podstawowąifundamentalną,wsensieegzystencjalnymorazzpunktuwidzenia
możliwościpoznawczych,jestrelacjazachodzącamiędzyczłowiekiemaśrodowis-
kiem.Towzwiązkuztąrelacjąiwzależnościodsposobujejtłumaczenia
idefiniowaniasąprzyjmowaneibudowaneróżnekoncepcjeiteorie–również
wpedagogicespołecznej.
RelacjatajestrównieżpunktemwyjściawkoncepcjiHelenyRadlińskiej,
którapiszeoniejwnastępującysposób:
„Pedagogikaspołecznajestnaukąpraktyczną,rozwijającąsięnaskrzyżowaniachnaukoczłowieku
(biologicznychispołecznych)zetykąikulturoznawstwem(teoriąihistoriąkultury)dzięki
własnemupunktowiwidzenia.Możnagonajkrócejokreślićjakozainteresowaniewzajemnym
stosunkiemjednostkiiśrodowiska,wpływemwarunkówbytuikręgukulturynaczłowieka
wróżnychfazachjegożycia,wpływemludzinazapewnianiebytuwartościomprzezichprzyjęcie
ikrzewienieorazprzetwarzanieśrodowisk«siłamiczłowiekawimięideału»”(Radlińska,1961,
s.361).
Możnazauważyć,iżjużwtychwyjściowychokreśleniachRadlińskaprzyjmuje
wyraźniedynamicznymodelwskazywanejrelacji–obustronniedynamicznej.
Mamytubowiemdoczynieniazwizjączłowiekajakojednostkipotencjalnie
aktywnej,któramożeprzetwarzaćiprzekształcaćśrodowiskowyraźniedefiniowane
wkategoriachaksjologicznych–wkategoriachkultury.Fundamentalnawięc
relacja:człowiek–środowisko(relacjapojawiającasięwtejkoncepcji)jestrelacją
dialektyczną,wktórejczłowiekijegorozwójwarunkowanyjestśrodowiskiem,zaś
środowiskojestkształtowaneprzezczłowieka.Kimwięcjestczłowiekijak
funkcjonujeśrodowisko–topytaniaźródłoweprzedstawionejkoncepcji.
Człowiek:jednostkabio-socjo-kulturowa.Radlińskawswoichkoncepcjach
społecznych,tamgdziechodziobytowąstrukturęrzeczywistościiprzestrzeni,
któretłumaczyła,zawszeprzyjmowałakilkapłaszczyzn.Jesttakrównieżwod-
niesieniudowizjiczłowieka,któregoegzystencjętłumaczyłazarównonapłasz-
czyźniebiologicznej,psychologicznej,jakispołecznej(ibidem,s.361).Przyj-
mowanywięcwtymwzględziekontekstbadańnadczłowiekiemmaconajmniej
potrójnywymiar–człowiekjestistotąbio-socjo-kulturowąinatychpłaszczyznach
funkcjonuje,wzwiązkuztymipłaszczyznamibudowanajestteżkoncepcjajego
istnienia.
Nabiologicznympoziomiefunkcjonowaniaczłowieka,autorkaprzyjmuje
wizjęczłowiekajakoistotypodlegającejsamorzutnemu,autonomicznemuwzros-
towi,nabaziepredyspozycjidziedzicznych,któresąkonieczne(ibidem,s.78).Na
tejwięcpłaszczyźniefunkcjonowaniaczłowieka,kiedymówimyojegorozwoju,
możemymówićnawetopewnegorodzajudeterminizmie,któryprzekraczanyjest
jednaknapoziomiepsychikiijejfunkcjonowania.Zpoziomemtymwiążesię
bowiemprzyjmowanaprzezRadlińskąkoncepcjasiłspołecznych.Jestonadość
