Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Debataodyscyplinie,jejzmiennościiparadygmacie(tach)
ideowym.DotychczasowepraceRadlińskiejorazte,którepowstawaływjej
„szkole”,ideowowyrastałyznurtudziałańspołeczno-oświatowych,podejmowanych
nadrodzebudowanianiepodległejPolskioraz(przezpracęspołecznąioświatową)
utrwalaniairozwijaniajejdorobkukulturowego–równieżprzeztroskęorozwój
każdegoczłowieka.Ztymnarodowympodłożempedagogikispołecznejzrywała
koncepcjabudowanaprzezWroczyńskiego.Akceptującoficjalnąlinięideologiczną,
przyjętąwówczaswnaukachspołecznych,podstawąswojejkoncepcjiWroczyński
uczyniłrozważanianadsposobemrozumieniawychowania–przyjmującwtym
względziejegoposzerzony,środowiskowysposóbrozumienia,szczególnienatle
centralnejroliipozycjiszkoły.
Wswojej„programowej”pracy,poświęconejpedagogicespołecznej,z1966r.
pisał:„Wychowaniewwarunkachwspółczesnegospołeczeństwaiszerokiego
rozwojukulturyjestpojęciemwielostronnym;obejmujewswejtreścizarówno
planowedziałaniawobrębiestosunkuwychowawczego(nauczyciel–wychowanek),
jakizłożonykrągwpływówoddziałującychnawychowankawśrodowiskujego
życia”(Wroczyński,1966,s.7).Autor,stojącjednocześnienastanowisku,iż
szkołajestgłównymmiejscemwychowaniaczłowieka,akcentującprzytymważną
rolęwpływówśrodowiskowychnawychowanka,wskazywałnaszczególną
irozszerzoną–środowiskowąfunkcjęszkoływzakresieorganizacjijejpracy
ipodejmowanychdziałańwychowawczych(Wroczyński,1974,s.29).Wkontekście
przyjmowanejkoncepcjirozszerzonychwpływówśrodowiskowychnawychowanie
irozwójczłowieka,szczególniezewzględunapracęszkoły,pojawiłasiękoncepcja
wychowaniapozaszkolnego(Wroczyński,1966,s.5–6).
1.3.1.Środowisko–człowiek–szkoła:
integracyjno-funkcjonalnakoncepcjawychowania
Spośródwielumożliwychsposobówanalizywychowania,Wroczyńskijakopunkt
wyjściaswoichrozważańprzyjąłanalizowaniewychowaniajakoprocesu(ibidem,
s.9).Tostanowiskokonsekwentnieprzezniegorealizowane,wwyraźnysposób
zdeterminowałoprzyjmowanyprzezniegosposóbrozumieniapedagogikispołecz-
nej.Przyzałożeniu,iżgłównymczynnikiemwarunkującymwychowaniejest
środowisko,pojęcietostałosiękluczowąkategoriąbudowanejkoncepcji.
Wroczyńskiwpunkciewyjściaswoichrozważań,gdymówiomożliwościach,
potencjalnejsileirealnymwpływiewarunkówśrodowiskowych,podobniejak
HelenaRadlińska,odróżniaśrodowiskoodotoczenia(ibidem,s.51).Ostatecznie
definiujeśrodowiskowkategoriachbodźców,którewywołująodpowiedniereakcje
psychiczne.Wtensposóbprzyjmujetutajwyraźną,behawioralnąoptykęontolo-
giczną.Wroczyński(1974,s.76)pisał,żeśrodowiskoto:„składnikistruktury
otaczającejosobnika,któredziałająjakosystembodźcówiwywołująokreślone
reakcje(przeżyciapsychiczne)”.
Wprzyjętejtypologiiśrodowisk,opartejnarodzajubodźcówśrodowiskowych,
orazzewzględunatebodźce,Wroczyńskiwyróżniałśrodowiska:naturalne,
