Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
CzęśćI.Debataodyscyplinie,jejzmiennościiparadygmacie(tach)
jaknp.T.SzczurkiewiczlubJ.Szczepański,autorostatecznieprzyjąłjakobazowy
podziałśrodowiskanaprzyrodnicze,społeczneikulturowe(Kowalski,1986,
s.16–21).Jednocześnie,przyjmującoptykęsocjologiiwychowania,mocnopodkreś-
lał,spośródwcześniejwyróżnionych,rolęiwagęśrodowiskaspołecznego–typu
środowiskaszczególnieważnegozpunktuwidzeniapodejmowanegoirealizowane-
gowychowania(ibidem,s.74).Dokonującanalizyśrodowiskaspołecznego,
Kowalskiszczególniewskazywałnapoziomspołecznościlokalnejiregionalnejtego
środowiska.Natomiastrozstrzygnięciemokluczowymznaczeniudlacałejkoncepcji
środowiskowegofunkcjonowaniasystemuwychowawczegobyłoto,iżśrodowisko
wogóle,wtymrównieżspołeczne,pojmował,zgodniezresztązprzyjętym
socjologicznympunktemwidzenia,jakośrodowiskowychowawcze(ibidem,s.89)
11
.
Przyjętaipodkreślonaprzezautorawychowawczafunkcjaśrodowiskazostałaprzez
niegowyraźniezwiązanazwcześniejwyróżnionymwąskimrozumieniemwychowa-
nia,gdziepojmowanejestonojakoświadomaiplanowadziałalnośćpodejmowana
orazrealizowanaprzezinagruncieokreślonychinstytucji(ibidem,s.92).
Ostateczniewięcmożnaprzyjąć,iżKowalskiwswejanaliziezawęża
rozumienieśrodowiskawychowawczego,napoziomiejegorealnegooddziaływania,
dosferydziałalnościokreślonychinstytucji.Środowiskowychowawczewtakim
rozumieniuto„zinstytucjonalizowanysystembodźcówukierunkowanychna
realizacjęceluwychowawczego”(ibidem).StanisławKowalskiprzyjąłwięc
wswojejkoncepcjiwyraźnyinstytucjonalizm.Tamzaś,gdziechodziorodzaj
instytucjipodejmującychzadaniawychowawczeautorwymieniazaK.Przecław-
skiminstytucjewychowanianaturalnego,pośredniegoorazbezpośredniego(ibidem,
s.95)
12
,którestanowiąjednocześniekomponentyśrodowiskawychowawczego.
1.4.2.Wychowaniewśrodowisku–podejściesystemowe
Wodniesieniudocałokształtuinstytucjiwychowanianaturalnego,pośredniego
ibezpośredniego,biorącpoduwagęzakresichwpływuorazpowiązaniena
poziomiewzajemnegofunkcjonowania,Kowalskiwswojejkoncepcjiprzyjąłjako
11
UderzającejesttutajpodobieństwopoglądówS.KowalskiegoiR.Wroczyńskiegowstosunku
doprzywoływanychkoncepcjiśrodowiskaiichautorów.Przyzachowanychiwidocznychjednak
różnicachinterpretacyjnych,jesttorównieżpoleposzukiwańibadańnadzwiązkamipedagogiki
społecznejisocjologiiwychowania.Jakoźródłowypojawiasięturównieżproblemzidentyfikowania
szkółnaukowych–iichgenezy,zktórychwywodzilisięm.in.K.SośnickiczyJ.Pieter,naktórych
częstowswoichrozważaniachobajsiępowoływali.
12
Powyższatypologiastosowanabyłabardzopowszechniewpedagogicespołecznejlat70.
ubiegłegostulecia.Wykorzystywanojązarównowodniesieniudoproblematykiwychowania
pozaszkolnego,edukacjirównoległej,jakiedukacjipermanentnej.Wydajesięjednak,iżjejźródeł
należyszukaćwłaśnienagrunciesocjologiiwychowania,wkoncepcjach,którepowstawałyjeszcze
przedwojną.Wbadaniachipracachpolskichsocjologóworazpedagogówspołecznychpodejmowanych
womawianychtulatach,przywoływanowtymwzględzienajczęściejpracęK.PrzecławskiegoMiasto
iwychowanie(1968).Interesująceteżbyłobyprzeanalizowaniepracibadańpodejmowanychwtej
sprawiepozagranicamiPolski(por.Goldschmidt,Schöfthaler,1979).
