Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI.
WPROWADZENIEDOEKONOMII
osoby.Odmianątejwłasnościjestwłasnośćrodzinna.Własnośćzbiorowawystępu-
jewtedy,gdyzgromadzonywdanymprzedsiębiorstwiezasóbkapitałujestwłasnością
określonejzbiorowości(grupyosóblubgrupyrodzin).Chodzituwięcwszczególności
owłasnośćskupionąwróżnegotypuspółkach.Specyficznąodmianątegotypuwłasności
jestwłasnośćmiędzynarodowa.Występujeonawtedy,gdydaneprzedsiębiorstwonależy
doobywateliróżnychkrajów.
Własnośćpubliczna,awięcpaństwowaikomunalna(municypalna),towłasnośćza-
sobówgospodarczychnależącychformalniedopaństwa,poszczególnychgmin,regionów
autonomicznychmiastitp.Instytucjonalno-prawneformytegotypuwłasnościstosowa-
newposzczególnychkrajachsąbardzozróżnicowane,zależnieodtakichczynników,jak
np.:systempodziałuwładzynacentralnąilokalną,tradycjedemokratycznelubichbrak,
rolasamorządnościlokalnejitd.Zróżnicowanajestteżzresztąfaktycznarolawłasności
publicznejwposzczególnychkrajach.
Średniowskaliświatowejudziałwartościowyprodukcjiwytworzonejwsektorzepub-
licznymwynosiokoło10%6.JednakwUSAiJaponiijesttokilkaprocent,natomiast
wUniiEuropejskiejkilkanaścieprocent,wtymwAustriiiSzwecjiokoło20%,awPolsce
poniżej20%.Wliberalno-rynkowymSingapurzesektorpublicznystanowiponad20%.
Zewzględunato,żewłasnośćpublicznawystępujeczęstowsektorachokluczowym
znaczeniudlagospodarki(energetyka,wydobyciesurowców,koleje,transportlotniczy,
poczta,instytucjefinansowe)jejwpływnaresztęgospodarkijestwiększyniżudział
wcałejprodukcjikrajowej.
Wewspółczesnejliteraturzeekonomicznejnaogółakceptowanyjestpogląd,żesy-
stemspołeczno-gospodarczyopartynawłasnościprywatnejizapewniającyswobodny
transferprawwłasnościprowadzidorelatywnie(wporównaniuzinnymisystemami)
najlepszejalokacjizasobówgospodarczych.
1.4.3.Wlasnośćwsensieprawnymiekonomicznym
Własnośćwsensieprawnymrozumianajestzazwyczajjakopewienstosunekmiędzyoso-
bąarzeczą,którypoleganawyłącznościposiadania,użytkowaniairozporządzaniarze-
czą.Przedmiotemwłasnościsątuwięcrzeczy,apodmiotemwłasnościosoby,przyczym
eksponowanesązwłaszczatzw.osobyprawne,takienp.jakprzedsiębiorstwo,państwo,
gmina,miasto,uniwersytet.Natomiastwłasnośćwsensieekonomicznymjeststosunkiem
międzyludźmi,którypowstajewzwiązkuzfaktycznyminiekoniecznieodzwierciedlo-
nymwprzepisachprawakorzystaniemprzezludzizrezultatów(wyników)działalności
gospodarczejorazdysponowaniem(zarządzaniemitp.)czynnikamiprodukcji.Przed-
miotemwłasnościsątunietylewszelkierzeczy,ileczynnikiprodukcji(zasobynatural-
ne,kapitał,pracaludzka)orazostatecznerezultatydziałalnościgospodarczej(środki
6D.Rodrik,Jednaekonomia,wielerecept.Globalizacja,instytucjeiwzrostgospodarczy,Wydawnictwo
KrytykiPolitycznej,Warszawa2011,s.266.
34
