Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI.
WPROWADZENIEDOEKONOMII
2.2.Genezaekonomiiiżnorodnośćpoglądówekonomicznych
2.2.1.Onazwieekonomia
Pierwszerozważaniaogospodarceznajdujemywdziełachgreckichfilozofów:Ksenofon-
ta,PlatonaiArystotelesa.Ksenofontnapisałtraktatozasadachgospodarstwadomowe-
gozatytułowanyOikonomikos1.Odniegopochodzinazwaekonomia,którawspółcześnie
obejmujewiększyzakreszjawisk.Dotyczynietylkoproblemówgospodarowaniawskali
gospodarstwadomowegoiprzedsiębiorstwa,lecztakżezasadprodukcjiipodziałuwska-
ligospodareknarodowych,anawetgospodarkiświatowej.Wroku1615francuskipisarz,
AntoineMontchretien,opublikowałksiążkęTraktatoekonomiipolitycznej.Przyjąłonod
Ksenofontaterminekonomia,alechcącpodkreślić,żeomawiazagadnieniagospodaro-
waniazperspektywypaństwa,anieobywatelaidomu,dodałprzymiotnikHpolityczna”.
Nazwaekonomiapolitycznabyłaużywananastępnieprzezwielkichtwórcówekonomii
klasycznej,zatrafnąuznałjątakżewielkikrytykekonomiiklasycznejinajbardziejzna-
nytwórcadoktrynysocjalistycznejKarolMarks.Znazwąekonomiapolitycznazerwał
ekonomistaangielski,AlfredMarshall,któryswojedziełozatytułowałPrinciplesofEco-
nomics(1890).WśladzaMarshallemzaczętowekonomiizachodniejużywaćterminu
economics,wPolscemiędzywojennejużywanoczęstoterminuekonomika.Jednakgdypo
drugiejwojnieświatowejPolskaznalazłasięwstrefiewpływówZwiązkuRadzieckiego,
asystemekonomicznybyłkształtowanyprzezideologięmarksistowską,zaczętoużywać
nazwyekonomiapolityczna.Odwrótodtejnazwyipowszechnezastępowaniejejbez-
przymiotnikowymterminemekonomiazaczęłosięw1990r.,gdywPolscenastąpiłoprzy-
spieszeniezmianustrojowychodgospodarkisocjalistycznejdorynkowej.
2.2.2.Dlaczegoekonomiścimajątakczęstożnepoglądy?
Zaryszmiandotyczącychnazwyekonomiijakonaukiogospodarowaniuwprowadzanas
wtrudnyproblemzróżnicowaniapoglądówekonomicznych.Zmianynazwywyrażają
zmianypoglądównato,czymzajmujesięekonomiaijakajestistotaproblemówekono-
micznych.Znazwąekonomiapolitycznajestzwiązaneprzekonanieotym,żegospoda-
rowaniejestsilnieuzależnioneodwspółdziałanialudzi,społecznychrelacji,organizacji
państwowej;odrzucenieprzymiotnikapolitycznazwiązanebyłozprzeniesieniemzain-
teresowaniabadaczynaproblemyracjonalnegogospodarowaniapojmowanegogłównie
jakoposzukiwanieoptymalnychrelacjimiędzyzasobami,nakładamiawynikamioraz
ludźmiadobrami.żnicewdefiniowaniuipojmowaniuprzedmiotuekonomiitojedna
zprzyczynistnieniażnychpoglądównatesamekwestiewramachtejnauki.
1Dominujeprzekonanie,żetytułdziełaKsenofontapochodzioddwóchgreckichsłów:oikos(dom)inomos
(prawo).Istniejejednakprzypuszczenie,żeniesłowonomos,lecznomeus(człowiekzarządzający)leżyuźródeł
tytułuOikonomikos.Zob.M.Bochenek,Historiarozwojuekonomii,t.1.Odstarożytnościdoekonomiiklasycz-
nej,WydawnictwoNaukoweUniwersytetuMikołajaKopernika,Toruń2016,s.32.
50